Koment: Ku ka mbetur ideja evropiane?
Përfaqësuesit e shteteve themeluese të BE-së po diskutojnë në Romë për një zgjidhje për krizën e Bashkimit Evropian. Christoph Hasselbach kërkon më pak patos të tepërt nostalgjik dhe më tepër pragmatizëm. Trishtim, dëshpërim dhe dëshirë e madhe për “frymën evropiane” që ka humbur, pushtuan javët e fundit shumë evropianë të bindur. Sa të bukura ishin ato kohë kur nuk qe e nevojshme që të justifikohej ideja evropiane, siç është sot; kur vështirë se dikush e vinte në pyetje synimin e integrimit gjithnjë e më të thellë; kur ishte në modë ta quaje veten evropian dhe jo gjerman, francez apo italian.
Sot, në krizën gjithnjë e më të thellë të identitetit të BE-së, entuziazmi për Evropën politike të ditëve të para duket si një ëndërr, si një fëmijëri të lumtur. Nëse sot politikanët apelojnë për idenë evropiane, atëhere shpesh me një ngjyrim kërcënues. Presidenti i Komisionit Evropian Jean-Claude Juncker ka thënë në mënyrë të përsëritur: “Kushdo që dyshon tek Evropa, duhet të shkojë për vizitë tek varrezat e luftës.” Kancelarja gjermane, Angela Merkel paralajmëroi në kulmin e krizës të borxheve: “Në qoftë se dështon euroja, atëherë dështon Europa”. Ish-Presidenti i Komisionit José Manuel Barroso, tha, po ashtu në lidhje me krizën financiare: “Ne ose do të notojmë së bashku, ose të mbytemi të ndarë.”
Por prognostikimi i rënies së Evropës nuk bën më efekt, në qoftë se evropianët nuk kthehen përsëri tek miti i vjetër themelues, madje kjo është kundërproduktive. Shumë qytetarë ndihen prej kësaj të tutelizuar. Ata kanë ndjenjën se apelet për idealet e mëdha janë një dredhi për t’i detyruar për sakrifica që ata nuk duan t’i bëjnë. Shumë gjermanë, për shembull, pyesin nëse me solidaritetin e tyre me Greqinë në krizën e borxheve është abuzuar. Shumë francezë ankohen se në politikën ekonomike qeverisen nga Brukseli – ose nga Berlini nëpërmjet Brukselit. Çekë të shumtë apo polakë nuk e pranojnë që në emër të Evropës duhet të strehojnë refugjatë që ata kurrë nuk do t’i lejonin në vendin e tyre.
Problemi i idesë evropiane është që ajo për një kohë të gjatë u ekzagjerua në mënyrë idealiste. Në Gjermani dikur ishte pothuajse një tabu të formuloheshin interesa kombëtare. Çdo gjë duhej ngulitur mirë në ato evropiane; dhe kur kjo s’qe e mundur, refuzohej si nacionaliste. Për këtë arsye gjermanët e kanë të lehtë për t’i bërë evropianët e tjerë për vete për qëllime gjoja evropiane, por të cilat partnerët nuk i ndajnë, si p.sh. qëllimi për të caktuar kuota pranimi për refugjatët.
Por ndjekja e interesave vetiake është para së gjithash gjëja më normale në botë. Për një BE me 28 anëtarë, është sigurisht shumë më e vështirë sot se sa për gjashtë anëtarët themelues të viteve 50-të, që të gjejnë një emërues të përbashkët për nevojat dhe shqetësimet e ndryshme. Por ende ka ndoshta edhe më shumë se kurrë interesa të forta të përbashkëta të të gjithë evropianëve. Ato lidhen me faktin se Evropa si një kontinent relativisht i vogël, i pasur por në plakje mund të përballet me një botë që ndryshon me shpejtësi vetëm e bashkuar.
Jo për shkak të një ideje abstrakte për Evropën, por nga dëshira e pastër e vetëpohimit Evropa gjeti vonë, por jo shumë vonë një përgjigje ndaj krizës së borxhit. Dhe kështu pas shumë sprovave dhe mundimeve do të gjejë në fund edhe një përgjigje për krizën e refugjatëve. Patosi i periudhës së themelimit të Evropës ishte me siguri i vërtetë, por ai është shteruar. Sot realizmi dhe interesi i shëndetshëm i përbashkët janë më të përshtatshme dhe sigurisht jo një bazë më e keqe.
