“Asgjë nuk mund ta dëmtojë Shqipërinë më shumë se shqiptarët”
Romana Vlahutin, ambasadore e Bashkimit Evropian në Shqipëri, e ftuar mbrëmjen e së hënës në emisionin “Tonight Ilva Tare” tha se asgjë nuk mund ta dëmtojë Shqipërinë më tepër se vetë shqiptarët, ndërsa e vuri theksin te krijimi i kulturës së dialogut mes palëve politike në vend.
“Puna duhet të vazhdojë dhe opozita duhet të bashkohet. Kjo është një çështje shumë e madhe, shumë e rëndësishme. Kultura e dialogut është diçka themelore. Asgjë nuk mund ta dëmtojë më shumë Shqipërinë se vetë shqiptarët. Ka pasur disa gjëra që kanë qenë me rëndësi kombëtare kyçe dhe ajo çka është me rëndësi kombëtare kyçe është absolutisht e detyrueshme që të gjithë të jenë rreth së njëjtës tryeze”, u shpreh Vlahutin.
Çështjet e diskutuara gjatë intervistës:
Për opozitën
“Puna duhet të vazhdojë dhe opozita duhet të bashkohet. Kjo është një çështje shumë e madhe, shumë e rëndësishme. Kultura e dialogut është diçka themelore.Asgjë nuk mund ta dëmtojë më shumë Shqipërinë se vetë shqiptarët. Ka pasur disa gjëra që kanë qene me rëndësi kombëtare kyçe dhe ajo çka është me rëndësi kombëtare kyçe është absolutisht e detyrueshme që të gjithë të jenë rreth së njëjtës tryeze”.
Për zgjedhjet e 21 qershorit
“Zgjedhjet në Shqipëri kanë qenë gjithnjë problem, standardet nuk kanë qenë optimale siç dëshiron t’i shohë BE-ja dhe siç i meritojnë qytetarët shqiptarë. Këto zgjedhje personalisht i shoh si mundësi e madhe qe partitë ta marrin seriozisht futjen e njerëzve më të mirë në lista. I bëjmë thirrje udhëheqësve partiakë të fusin njerëzit më të mirë, njerëz pa të kaluar kriminale, pa lidhje me veprimtari kriminale”.
Për dekriminalizimin
“Ne po flasim për çlirimin e shërbimit publik, përfshirë parlamentin, nga njerëzit me të kaluar kriminale apo të angazhuar në çfarëdolloj veprimtarie kriminale apo që mundohen të marrin përfitime nga këto veprimtari. Shqipëria është në një moment historik shumë të rëndësishëm dhe nuk do ketë shumë momente të tilla në të ardhmen, është një pikë kthese që do të bëhet një gjendje që do të mundësojë bashkimin me BE-në, me familjen e demokracisë evropiane”.
Për dosjen “Doshi”
Kjo është një çështje shqiptare dhe ne shpresojmë që institucionet e shtetit shqiptar të jenë të afta dhe të kenë kapacitetin për ta trajtuar. Shtet ligjor do të thotë që duhet të ndodhë procesi i duhur dhe duhet t’i lëmë institucionet të mbarojnë punën e tyre. Duhet të nisë diku, duhet të nisë me një rast, do të nisë me një rast, por qartësia do të vijë me rezultatet.
Për Prokurorinë
“Për mua institucioni kritik është prokuroria. Kur gjërat i referohen prokurorisë, këtu fillon procesi i kontrollit dhe është i vetmi vend ku gjërat mund të sqarohen,nëse disa gjëra janë kriminale apo jo”.
Për arrestimin e ish-kryeministrit krorat, Ivo Sanader
“Në atë çast unë vetë e kuptova se do të bëheshim anëtarë të BE-së, sepse si vend u bëmë vërtet të aftë të zbatonim vërtet shtetin ligjor në nivelin e lartë”.
Këshilla e Eduard Kukan
“Ishte një këshillë atërore, sepse unë isha shumë entuziaste për atë çka duhej të bënim për ta ndryshuar paksa kulturën politike në vend, të hapej dialogu, konsensusi, përfshirja, të kuptuarit e njëri-tjetrit. Ai më tha se duhet të të them se do të jetë më e vështirë nga sa e mendon”.
Fondet e BE-së
“Janë 650 milionë euro vetëm për Shqipërinë, plus 200 milionë euro për projekte rajonale. Janë shumë para”
Për Pallatin e Drejtësisë
“Në këtë çast kemi konkluduar se ka çështje më të ngutshme që duhen trajtuar, siç ju thashë, dhe mendoj kryesisht për përmbytjet. Duam të veprojmë në mënyrë parandaluese dhe të përdorim fondet e disponueshme për të ndihmuar njerëzit”.
Për Kryeministrin Edi Rama
“Kemi biseda të hapura dhe siç ju thashë, unë jam e bekuar me eksperiencën time personale me diskutime të ngjashme. Të gjitha takimet e mia janë të shpejta, sepse dua të zgjidh çështje praktike që janë në ring dhe rezultatet e drejtpërdrejta që na duhen”.
Për Kryetarin e Partisë Demokratike, Lulzim Basha
“Kam një marrëdhënie shumë të mirë me zotin Basha, shkëmbejmë sms dhe biseda telefonike, ndonjëherë e thërras Luli, nuk e merr për keq”.
Intervista e plotë
Ilva Tare: Ambasadorja Vlahutin, faleminderit që zgjodhët këtë studio për daljen tuaj të parë në median shqiptare për publikun shqiptar. Pse iu deshën, pesë muaj para se të jepnit intervistën tuaj të parë?
Romana Vlahutin: Para së gjithash doja të takoja njerëz dhe të kuptoja të paktën gjërat kryesore të situatës këtu në Shqipëri para se të vendosja të dilja në transmetim dhe të jepja mendimin tim. Mendoj se është një çështje respekti bazë për vendin dhe njerëzit që në fillim të takohesh, të flasësh dhe të kuptosh, pastaj të japësh opinionet, kritikat, këshillat e tua apo çfarë të doni. Mendoj se kam marrë përshtypjet e para, eksperiencat e para dhe mendoj se kishte ardhur koha të nisja t’u flisja qytetarëve shqiptarë në emër të Bashkimit Evropian.
Ilva Tare: A mund t’ju pyes cilat janë përshtypjet e para?
Romana Vlahutin: Një nga gjërat, gjëja e parë që për mua ishte interesante është se si ndryshon Shqipëria nga pjesa tjetër e Ballkanit Perëndimor. Unë vetë jam kroate, kam punuar gjashtë vjet në Serbi, kam punuar në Kosovë, kam punuar në Bosnje dhe Hercegovinë, kam punuar në të gjitha vendet e rajonit, jeta ime profesionale pothuaj i është kushtuar bashkëpunimit rajonal dhe zbulova se në Shqipëri gjërat janë disi ndryshe.
Ilva Tare: Në ç’kuptim?
Romana Vlahutin: Mendoj kryesisht për shkak të së shkuarës dhe ajo që i intereson Ballkanit është pajtimi dhe për Shqipërinë është të njohë të tjerët dhe të tjerët ta njohin Shqipërinë. Mendoj se ende është një vend që sheh nga brenda dhe mendoj se dekadat e izolimit kanë lënë disa gjurmë lidhur me kulturën politike, kulturën e dialogut, kulturën e aftësisë për të arritur një kompromis.
Ilva Tare: Këto ditë kemi diskutuar për hapjen e dosjeve të komunizmit dhe është një proces që Shqipëria për disa arsye nuk e ka bërë në këto 25 vitet e fundit, ndryshe nga ish-vende të tjera komuniste. Mendoni se kjo do të na ndihmojë ta njohim më mirë njëri-tjetrin dhe të pajtohemi mes nesh?
Romana Vlahutin: E kam të vështirë të gjykoj. Në vendin tim diçka e tillë nuk ka ndodhur, në vende të tjera po. Varet nga niveli i vështirësisë që kjo i sjell vendit. Personalisht mendoj se dialogu i hapur dhe biseda për çdo gjë, edhe për gjërat më të vështira, është një mënyrë e shëndetshme për të bërë përpara. Mendoj se nëse keni diçka të fshehur, është shumë e rëndësishme të flisni për të, sepse nëse mbahet larg dialogut të hapur, të mbërthen kur arrin çasti, ndaj mund të përdoret si argument nga njerëz që nuk e duan progresin, kështu që mendoj se mund të jetë diçka e dobishme. Varet sigurisht nga procesi.
Ilva Tare: Dhe se si zbatohet?
Romana Vlahutin: Pikërisht, si zbatohet. Ajo që di nga vende të tjera në tranzicion eshte se zbatimi duhet të jetë i tillë që të shërojë, jo të hapë plagë të reja. Ka të bëjë me shërimin, mbylljen e dosjeve dhe ecjen përpara.
Ilva Tare: Do të shohim se si do ta presë e gjithë shoqëria këtë proces, por le të kthehemi tek pesë muajt tuaj të parë në njohjen e vendit. Cila është këshilla më e mirë që keni marrë, nëse dëshironi ta ndani me publikun? Para mbërritjes apo edhe më pas.
Romana Vlahutin: Kjo është një pyetje e mirë. Pata një dëshmi shumë të gjatë para Komisionit të Jashtëm në Parlamentin Evropian, ishte shumë interesante dhe udhëzuese për mua dhe në fund mora një këshillë nga dikush që e respektoj shumë, zoti Kukan.Në njëfarë mënyre ishte një këshillë atërore, sepse unë isha shumë entuziaste për atë çka duhej të bënim për ta ndryshuar paksa kulturën politike në vend, të hapejdialogu, konsensusi, përfshirja, të kuptuarit e njëri-tjetrit, etj, dhe ai më tha se duhet të të them se do të jetë më e vështirë nga sa e mendon.
Ilva Tare: U frikësuat?
Romana Vlahutin: Jo. Unë nuk frikësohem.
Ilva Tare: Shumica e ambasadorëve kur emërohen në Shqipëri muajt e parë që janë këtu deklarojnë se nuk dëshirojnë të futen shumë në politikën e brendshme, sepse duan që këtë t’ua lënë shqiptarëve, pastaj dinamika shqiptare, sidomos politika shqiptare shpesh është aq intensive dhe impulsive saqë ambasadorëve të huaj u duhet të ndërhyjnë në një pikë. Mendoni se keni ngecur në këtë realitet?
Romana Vlahutin: Nuk dua të ngec në këtë realitet. Dhe nuk mendoj se kolegët e mi duan të ngecin. Ne jemi ambasadorë dhe puna e një ambasadori është t’ua komunikojë Shqipërinë vendeve respektive, në rastin tim Bashkimit Evropian si institucion, dhe anasjelltas. Ndaj ne jemi këtu që të sigurohemi se asgjë nuk humbet në përkthim dhe sigurisht që ne përfaqësojmë interesat e organizatës sonë, të vendeve tona, dhe mundohemi të punojmë në të mirë të të dy partnerëve në proces. Dhe kjo është njëra nga gjërat që e mësova shumë shpejt kur erdha në Shqipëri. Elementët e ndryshëm politikë donin që unë të isha njëfarë gjykatëseje apo arbitre, por ne nuk jemi këtu për të bërë këtë. Shqipëria duhet qeverisur nga qytetarët shqiptarë dhe ata që zgjidhen. Kjo është një nga gjërat kyçe, çështja e qeverisjes, kjo është ajo çka përfaqëson Bashkimi Evropian, qeverisje e mirë e një vendi. Ka të bëjë me përfshirjen e gjithë shoqërisënë qeverisje dhe kjo është diçka që mund të bëhet vetëm nga kjo shoqëri. Në jemi këtu për të ndihmuar, jemi këtu për të dhënë përvojën tonë, këshillat tona, ka standarde të Bashkimit Evropian që janë të njëjta për të gjithë, ndaj jemi këtu që ta ndihmojmë Shqipërinë t’i arrijë këto standarde, por duhet bërë nga shqiptarët. Duhet bërë nga njerëzit e zgjedhur nga shqiptarët për të qeverisur. Dhe kur them qeverisje nuk kam parasysh vetëm qeverine, porkëdo që është zgjedhur nga njerëzit për t’i përfaqësuar ata.
Ilva Tare: Por sërish ka momente kur Delegacioni i BE-së, Ambasada Amerikane apo ambasada të tjera duhet të ndërhyjnë. Ju bëni komente, deklarata dhe pas këtyre a keni telashe me partitë politike?
Romana Vlahutin: Për ta thjeshtuar: ka raste kur duhet të ndash të drejtën nga e gabuara apo ka momente kur duhet të thuash ky është standard i BE-së apo ky nuk është standard i BE-së, apo kjo do të konsiderohet si qeverisje e mirë dhe kjo do të konsiderohet si qeverisje jo e mirë. Ndihem absolutisht përgjegjëse dhe e detyruar ta bëj këtë, por në asnjë mënyrë as unë, as kolegët e mi nuk do të pranojmë të jemi peng i dinamikave të brendshme. Jemi këtu për të ndihmuar.Unë vetë jam kroate dhe e kam kaluar këtë në vendin tim, kam qenë atje në çdo hap për mua kjo është më shumë se një punë dhe ndjej vërtet se kam nevojë jo vetëm ta bëj mirë punën time, por të jem sa më e ndershme dhe t’u them qytetarëve shqiptarë pse dhe për çfarë bëhet fjalë dhe çfarë do të thotë Bashkim Evropian.
Ilva Tare: Ka shumë shqetësime, në shërbimin publik flitet për korrupsion të lartë, në zyrat publike, në sistemin e drejtësisë. Nuk ka ndodhur. Çfarë ka ndryshuar tani që kemi statusin e vendit kandidat?
Romana Vlahutin: Po ndodh tani që po flasim lidhur me përgatitjen për gjithë këto ndryshime. Personalisht e di se po bëhet një punëserioze për reformën në drejtësi. Po bëhet një punë serioze kundër korrupsionit. Javën e kaluar u miratuan disa masa apo do të miratohen javën tjetër në mbledhjen e qeverisë.Ky në njëfarë kuptimi është një rishikim i gjithë shoqërisë dhe të gjithë në Shqipëri duhen përfshirë në ndryshim. Një nga pengesat më të mëdha, dhe unë mendoj se duhet t’u drejtohemi njerëzve drejtpërsëdrejti, është kultura e mosndëshkimit. E kam parë edhe në vendin tim. Në të shkuarën ka pasur periudha të vazhdueshme kur artikulli në gazetë se dikush ishte korruptuar nuk kishte asnjë domethënie. Por ka ndryshuar dhe sot askush nuk guxon të bëjë gjëra që ishin praktikë e rregullt para pesëmbëdhjetë vjetësh. Pra, është një grumbullimelementësh të ndryshëm të legjislacionit, të qeverisë që bën detyrën e vet, por edhe të ndërgjegjësimit të njerëzve, sepse në fund faktori njerëzor apo vetë njerëzit do të duhet ta ndryshojnë dhe kur ta kuptojnë se si qeveriset vendi i tyre, do të varet prej tyre sepse janë ata që votojnë.
Ilva Tare: Do të flasim më vonë për zgjedhjet sepse jemi në prag të zgjedhjeve vendore, por dua t’ju bëj një pyetje që kam dashur gjithnjë ta di dhe tani që ku kam ju nga Kroacia në studio, dua ta shfrytëzoj rastin. Ka qenë rastin i ish-kryeministrit kroat që u burgos dhe perceptimi është se pika e kthesës që tregon se po shkon drejt BE-së është se mund të kapësh peshqit e mëdhenj dhe t’i dënosh ata kur shkelin ligjin. Kështu është? Do ta paguajë Shqipëria këtë çmim?
Romana Vlahutin: Nuk është perceptim dhe nuk është çmim për t’u paguar. Është diçka që duhet të ndodhë, ashtu siç duhet të ndodhë shteti ligjor. Shtet ligjor do të thotë që të gjithë janë të barabartë para ligjit dhe se nuk ka të paprekshëm.Për Kroacinë dhe për popullin kjo ishte një shenjë e madhe se askush nuk është i paprekshëm dhe nëse dikush ka gabuar dhe për ta thënë fare qartë, ka vjedhur nga shoqëria, duhet të paguajë. Nuk është e mundur që mbi një nivel të caktuar njerëzit të jenë absolutisht të paprekshëm. Kjo nuk është praktikë evropiane dhe mendoj se nuk është praktikë për asnjë shoqëri normale demokratike.
Ilva Tare: Po si reagoi publiku, kroatët, pas këtij rasti? Ishte debat i madh publik apo ishte më në fund rezultat i reformave të ndërmarra?
Romana Vlahutin: Kjo në njëfarë kuptimi shënjoi një pikë moskthimi pas. Në atë çast unë vetë e kuptova se do të bëheshim anëtarë të BE-së, sepse si vend u bëmë vërtet të aftë të zbatonim vërtet shtetin ligjor në nivelin e lartë.
Ilva Tare: Mendoni se ky do të jetë rasti edhe në Shqipëri?
Romana Vlahutin: Kështu ka ndodhur kudo dhe do të ndodhë edhe në Shqipëri.
Ilva Tare: Mendoni se do të kërkojë kohë apo do të varet nga vullneti dhe zbatimi i shtetit ligjor?
Romana Vlahutin: Mendoj se ka të bëjë me njerëzit e guximshëm, jo me kohën. Varet nga individët guximtarë që duan të bëjnë punën e tyre dhe mendoj kryesisht për prokurorinë, gjyqësorin, etj. Kjo është diçka që e diskutuam edhe me zonjën Macovei që siç e dini, është një heroinë e këtij tranzicioni në Rumani. Tek e fundit, ka të bëjë me njerëzit që janë në institucione që duhet të zbatojnë shtetin ligjor.
Ilva Tare: Ju thatë se BE-ja do të sjellë përfitimet për qytetarët, por desha t’ju pyes për strategjinë e re për reformimin e sistemit të menaxhimit financiar në Shqipëri që u miratua për periudhën 2014-2020. Cilat janë fushat në të cilat strategjia do të ndihmojë financiarisht apo që ju keni identifikuar se kanë më shumë nevojë për ndihmë?
Romana Vlahutin: Duket shumë e komplikuar dhe ata që nuk janë ekspertë mund të mos e kuptojnë çfarë është, ndaj do të mundohem ta interpretoj me një gjuhë të thjeshtë. Ka të bëjë me menaxhimin e parave publike dhe kur flasim për menaxhim të parave publike flasim për institucione audituese, për taksim, rregulla dhe rregullore në Ministrinë e Financës, për gjithë ato procese që sigurojnë që paratë publike përdoren në interesin më të mirë publik. Kjo është ajo për të cilën po ndihmojmë. Për herë të parë është një sistem i lidhur direkt me buxhetin që u mundësua nga ligji i ri mbi Kontrollin e Lartë të Shtetit që e bëri absolutisht të qartë që standardet e auditimit dhe standardet e kontrollit të financave publike do të jenë të tilla që, ne si BE, të kemi besim se japim para për buxhetin për reforma në disa sektorë pa mikromenaxhuar se çfarë ndodh.
Ilva Tare: Për shembull fondi i BE-së për mbështetjen e sektorit të buxhetit me 40 milionë euro që do të sigurojnë fonde për buxhetin kombëtar në bazë të procesit të reformave të arritura. Çfarë do të thotë kjo?
Romana Vlahutin: Kjo është pikërisht ajo që ju thashë. Kjo është një skemë pilote për vendet e Ballkanit, e provuar për herë të parë këtu në Shqipëri. Qeverisë do t’i jepen disa fonde për buxhetin me qëllim që të zbatojë disa reforma sektoriale, por do të ketë mbikëqyrje të madhe nga ana e Bashkimit Evropian, përfshirë menaxhimin e parave publike.
Ilva Tare: Pra 40 milionë Euro janë të disponueshme, por do t’i marrim vetëm nëse bëjmë si duhet detyrat e shtëpisë?
Romana Vlahutin: Janë më shumë para të disponueshme për periudhën 2014-1019.Janë 650 milionë euro vetëm për Shqipërinë, plus 200 milionë euro për projekte rajonale. Janë shumë para.
Ilva Tare: Këto 650 milionë euro, a kanë përcaktuar institucionet e BE-së fushat kryesore ku duan të përqendrojnë ndihmën?
Romana Vlahutin: Sigurisht, ky është një nga ndryshimet kryesore në filozofinë e të ashtuquajturit sistem IPA. Më parë kanë qenë projekte individuale. Tani Bashkimi Evropian ka mësuar se ndoshta është më mirë të bëhet në formë sistemi dhe të investohet për ndryshime në sektorë të ndryshëm, për shembull, bujqësi, shteti i së drejtës, punësim. Pra, ajo që duam të bëjmë, është t’i trajtojmë gjërat në mënyrë sistemike, të mbyllim një cikël. Duam të investojmë dhe të jemi të sigurt se në fund të atij investimi do të kemi rezultatet që dëshironim në fillim, sepse ndonjëherë në të shkuarën dhe jo vetëm në Shqipëri, ka ndodhur kudo, jepnim para për projekte individuale për rrugët, por nuk ishte e sigurt kush i mirëmbante rrugët, çfarë ndodhte me to, etj, ndaj në fund produkti final nuk ishte i cilësisë që do të dëshironim të kishim.
Ilva Tare: Është një projekt vlerësimi i BE-së në kuadrin kundër korrupsionit që u paraqit në janar dhe dha rekomandime serioze, gjithsej 68 rekomandime për politikëbërësit shqiptarë dhe institucionet shtetërore që të identifikojnë boshllëqet për forcimin e masave për parandalimin e korrupsionit dhe të nxitet lufta kundër korrupsionit. Ju vini nga një vend ballkanik si Kroacia, por Shqipëria është ndryshe siç thatë dhe sipas disa vëzhgimeve korrupsioni këtu ka qenë më i larti në rajon. Çfarë mund të bëjë Shqipëria për trajtimin e këtij problemi që e shqetëson vërtet shoqërinë?
Romana Vlahutin: Kjo ka qenë një analizë serioze dhe rekomandimet janë shumë të shëndosha dhe unë jam shumë e lumtur sepse mbrëmau informova nga një koleg në Delegacion dhe qeveria i ka pranuar pjesën më të madhe të këtyre masave dhe do t’i zbatojë. E kuptoj se problemi i korrupsionit është një problem sistemi dhe duhet trajtuar në mënyrë sistemike dhe ne do të sigurojmë, të paktën nga ana e Bashkimit Evropian, që të jemi vërtet shumë të rreptë kur vjen puna tek trajtimi i korrupsionit, sepse po ta mendoni, korrupsioni ju merr lirinë. Si qytetar mendon apo ke përshtypjen se je i detyruar të paguash për shërbime për të cilat ke paguar një herë, por nuk duhet. Keni kontribuar një herë në buxhet për shërbimet që ju sigurohen. Mendoj se e diskutuam gjerësisht këtë. Ajo çka është me rëndësi është që njerëzit të kuptojnë se së pari është shumë e rëndësishme që institucionet të bëjnë punën e tyre.
Ilva Tare: Po faktori njerëzor?
Romana Vlahutin: Është i rëndësishëm dhe mund t’i kthehemi shembullit të kryeministrit kroat, që njerëzit të shohin në rastet me emër dhe mbiemër që kjo është diçka që nuk do të tolerohet. Vizitova ILDKP-në dje, kontrollin e pasurive. Unë vetë kam qenë zyrtare në Kroaci dhe gjithçka që zotëroja ishte në internet. Kishte një rregullore që kur merrje një funksion publik të gjitha posedimet e tua bëhen absolutisht transparente në publik, në mënyrë që publiku të kontrollojë dhe ta dijë me çfarë ke hyrë në pozicion dhe me çfarë e lë pozicionin. Ndaj mendoj se mund të futen edhe disa masa shtesë nëse dëshiron ta fuqizosh shoqërinë, ta fuqizosh shoqërinë civile që të mund të kuptojë dhe kontrollojë çfarë ndodh.
Ilva Tare: Ne i kemi institucionet, kemi edhe ligjin, por problemi është se mënyra si është zbatuar, ndonëse zyrtarët i kanë deklaruar pasuritë e tyre, zotërimet e tyre, tek e fundit ka pasur probleme sipas perceptimit publik mbi atë çka kanë deklaruar dhe çfarë kanë në të vërtetë.
Romana Vlahutin: E di institucionet, e di ligjin, ka disa gjëra që mund të përmirësohen kur vjen puna te rregullat dhe rregulloret. Për mua institucioni kritik është prokuroria. Kur gjërat i referohen prokurorisë, këtu fillon procesi i kontrollit dhe është i vetmi vend ku gjërat mund të sqarohen,nëse disa gjëra janë kriminale apo jo. Kjo është ajo që po mundohemi të bëjmë, po mundohemi të rrisim kapacitetet e procedimit publik që ta bëjnë si duhet punën e tyre.
Ilva Tare: Por ka një mungesë të qartë besimi mes politikanëve dhe për institucionet. Si mund ta kapërcejmë ketë që t’i lejojmë institucionet të punojnë?
Romana Vlahutin: Kur e shpjegon duket si situatë pa rrugedalje, nuk di nga t’ia fillosh, por së pari duhet ta lëmë prokurorinë të bëjë punën e saj, nuk mund të paragjykojmë asgjë. Shtet ligjor do të thotë që duhet të ndodhë procesi i duhur dhe duhet t’i lëmë institucionet të mbarojnë punën e tyre. Ne do të monitorojmë nëse ka të meta në proces, etj. Duhet të nisë diku, duhet të nisë me një rast, do të nisë me një rast, por qartësia do të vijë me rezultatet. Kam dëgjuar, për shembull, se shumë dyshime apo raste janë dërguar në prokurori dhe nuk janë trajtuar. Kjo është diçka që nuk mund të ndodhë. Nëse ILDKP-ja i ka referuar raste prokurorisë, prokuroria është e detyruar ta pushojë çështjen ose ta ndjekë penalisht dhe ta shpjegojë pse e pushoi apo pse e ndoqi. Dhe, besomëni se do të bëjmë shumë përpjekje, do të japim shumë mbështetje, por do të bëjmë edhe shumë pyetje për të parë nëse është trajtuar në mënyrë të përgjegjshme.
Ilva Tare: Kur flasim për reformë gjyqësore që ju e përmendët pak më parë, por unë dua t’i hyj më në detaje. Është e vërtetë se flitet ngado që duhet ta reformojnë sistemin e drejtësisë, qeveria shqiptare ka qenë e qartë për synimin për reformim, po ashtu partnerët e huaj ndërkombëtarë, opozita është dakord që të kemi reformë të gjyqësorit, por nuk bien dakord për t’u bërë bashkë dhe për të nisur procesin për të pasur reformën e duhur. Kemi një komision për reformën e gjyqësorit që nuk po funksionon tani dhe ka mungesë bashkëpunimi mes shumicës dhe opozitës. Thjesht për t’ju dhënë një ide të asaj që po ndodh. Maxhoranca thotë se nuk mund të presim më gjatë nëse opozita nuk dëshiron ta përfundojë këtë reformë, se ne kemi votat dhe mund ta bëjmë vetë. Cili do të ishte skenari i duhur për të pasur reformën e duhur, të pranueshme dhe përfshirëse të gjyqësorit?
Romana Vlahutin: Skenari më i mirë do të ishte që të gjithë të ishin përgjegjës për qytetarët e tyre. Kjo është shumë e qartë.
Ilva Tare: Ata të gjithë e thonë këtë.
Romana Vlahutin: Por të jesh i përgjegjshëm do të thotë të bësh më shumë, të përpiqesh të ulesh në të njëjtën tryezë dhe të besh më të mirën për vendin tënd. Kam thënë diku se ajo çka po ngjet tani në Shqipëri nuk është punae një njeriu të vetëm, për një parti të vetme apo për një qeveri të vetme. Eshtë punë për një brez të tërë dhe për këtë po flasim. Po flasim, nëse duam që brezi ynë që duhet t’i ndryshojë gjërat në mënyrë rrënjësore. Komisioni ad-hoc po punon dhe me sa kam kuptuar, presim analiza serioze të asaj çka nuk shkon me sistemin në fund të marsit dhe ajo për të cilën kemi këmbëngulur që në fillim është që ky proces të jete përfshirës. Përfshirës do të thotë jo vetëm gjithë partitë dhe spektri politik, por gjithë njerëzit që janë të interesuar për këtë, nga shoqëria civile, te gjyqësori dhe profesionet e ndryshme në sistemin gjyqësor. Unë di që ka pasur shumë përpjekje për ta siguruar këtë përfshirje dhe e kuptoj se opozita juaj ende nuk ka vendosur t’i bashkohet kësaj tryeze. Puna vazhdon.
Ilva Tare: Duhet të vazhdojë puna pa opozitën?
Romana Vlahutin: Puna duhet të vazhdojë dhe opozita duhet të bashkohet. Kjo është një cështje shumë e madhe, shumë e rëndësishme. Vendi ka nevojë për opozitën. Demokracia e mirë do të thotë që pala sunduese dhe opozita t’i diskutojnë gjërat. Diskutimi i gjërave është shumë i vështirë për t’u arritur në Shqipëri, nuk e di pse, por mund të mos jemi dakord për pothuaj gjithçka, por jemi të detyruar ta diskutojmë dhe kjo është ajo që po mundohemi të ushqejmë: kulturën e dialogut, do të thosha kulturën e kompromisit, por e kuptojse do të ishte e tepërt. Por kultura e dialogut është diçka themelore. A mund të përfytyroni një familje ku grindeni gjithë kohën? A mund të përfytyroni çdo lloj organizimi ku njerëzit nuk flasin me njeri-tjetrin? Është e pamundur të arrihen rezultate dhe kjo po e dëmton Shqipërinë. E thashë edhe dje, asgjë nuk mund ta dëmtojë më shumë Shqipërinë se vetë shqiptarët. Ndonjëherë kjo është shumë frustuese për të gjithë ata që ju duan të mirën, sepse nuk dimë si ta shpjegojmë ketë. Në të gjitha vendet e tjera në tranzicion sigurisht që ka pasur qeveri dhe opozitë,por ka pasur disa gjëra që kanë qene me rëndësi kombëtare kyçe dhe ajo çka është me rëndësi kombëtare kyçe është absolutisht e detyrueshme që të gjithë të jenë rreth së njëjtës tryeze.
Ilva Tare: Do ta shohim nëse kjo do të ndodhë. Por dua të di cili është angazhimi i BE-së në reformën e gjyqësorit, thjesht e ndiqni?
Romana Vlahutin: Jo, jo, kemi misionin EURALIUS, Komisioni i Venecias, jemi me reformën që në fillim. Janë bërë disa analiza parapërgatitore, ekspertët tanë janë në institucione dhe monitorojnë gjithçka që ndodh në Komision, ndaj misioni ynë aty është një ndër asistencat kyçe që ka Komisioni për punën e tij.
Ilva Tare: Ju thatë që procesi duhet të vazhdojë dhe opozita duhet t’i bashkohet, por në këto çaste opozita po bën një bllokim të heshtur të parlamentit, nëse mund ta them kështu. Nuk po marrin pjesë në punën e komisionit parlamentar, ata po protestojnë dhe kërkojnë dorëheqjen e kryetarit të parlamentit. Si mund të ndodhin këto gjëra të gjitha bashkë?
Romana Vlahutin: Unë nuk jam zgjedhur nga qytetarët shqiptarë për t’i përfaqësuar ata, por kur i zgjedh njerëzit të më përfaqësojnë, kjo është ajo që pres dhe mendoj se kjo është baza e demokracisë. Është shumë e rëndësishme që kushdo në këtë vend ta kuptojë se ka mënyra e mënyra për të luftuar beteja politike. Beteja politike bëhen ngado, parlamentet në gjithë botën janë shumë të ndryshme. Ka disa parlamente që janë jashtëzakonisht civile dhe të mërzitshme, ka të tjera ku ka debate të nxehta. Por ka të bëjë me debatin, që të mos heqësh dorë nga argumenti yt duhet të debatosh dhe e vetmja mënyrë për ta bërë është të angazhohesh në debat. Ndaj mendoj se është shumë e rëndësishme edhe për publikun që të ushtrojë trysni mbi ata që ka zgjedhur që kushdo të bëjë punën e vet. Që në fillim këmbëngulëm për gjithëpërfshirjen e këtij procesi sepse siç ju thashë kjo është puna e një brezi dhe nuk është e qëndrueshme nëse vetëm një grup apo pjesë e shoqërisë implementon diçka. Shteti ligjor është për këdo dhe kushdo duhet të marrë pjesë në diskutimet mbi shtetin ligjor për të mirën e tyre.
Ilva Tare: Maxhoranca aktuale ka zbatuar disa reforma, por ka pasur shqetësime nga opozita, sidomos se kanë shkelur ligjin në disa raste apo se po ndëshkojnë vetëm njerëzit më të pafuqishëm, qytetarët e thjeshtë që nuk punojnë dot me sistemin. Ka ndonjë shqetësim Delegacioni i BE-së lidhur me reformat aktuale të zbatuara nga qeveria?
Romana Vlahutin: Nëse mund të më jepni një shembull.
Ilva Tare: Energjia elektrike.
Romana Vlahutin: Të paguash energjinë që konsumon është shtet ligjor dhe mendoj se të gjithë jemi dakord me këtë, përfshirë edhe opozitën, sepse energjia elektrike që dikush e përdor pa e paguar është energjia elektrike që dikush tjetër paguan për të, pra fqinji përdor fondet e fqinjit. Mendoj se një gjë është e qartë, të gjithë duhet të paguajnëpër shërbimet që marrin. Se si zbatohet kjo, është diçka që mund ta diskutojmë. Kam dëgjuar se ata që janë më të varfër, në fakt paguajnë. Përqindja e pagesës së detyrimeve nga pensionistët është më e larta në vend. Nëse ka grupe shumë të cenueshme në shoqëri,është detyrim i qeverisë të kujdeset për ta dhe të shohë si t’i trajtojë njerëzit që thjesht nuk kanë mjete.Por nëse dikush që ka në pronësi një kompani nuk paguan energjinë elektrike, apo dikush që ka mjaftueshëm për të bërë një jetë të mirë nuk paguan energjinë elektrike, kjo nuk duhet toleruar.
Ilva Tare: Po, por a është burgu destinacioni i fundit për dikë që nuk ka mjete?
Romana Vlahutin: Po, por nuk mund të komentoj, do të doja të kisha një rast specifik që të komentoja.
Ilva Tare: BE-ja ka vendosur të investojë 4 milionë për ndërtimin e Pallatit të Drejtësisë, por me sa duket ka probleme me projektin, nuk arrita të mësoj shumë, u mundova të marr informacion nga Ministria e Integrimit, e Drejtësisë, por si gazetare në fund mësova se projekti nuk pëlqehet. Nuk e di shkakun, shpresoj që ju e dini, cili është problemi?
Romana Vlahutin: Mendoj se keni informacion të pjesshëm, ndoshta ngase nuk ju kanë dhënë informacionin e duhur. Janë më shumë se 4 milionë dhe është një projekt që ishte në radhë, por u rishqyrtua sepse ndërkohë pati disa çështje më të ngutshme që duheshin financuar. Thjesht për informacionin tuaj, nuk mund ta njoftoj ende publikisht sepse ende po bëjmë analiza. por po mendojmë të investojmë fonde serioze në zonat që u përmbytën, sepse aty duhet bërë shumë punë për parandalimin e përmbytjeve. Pra, është bërë një rigrupim i financave dhe për momentin vlerësimi është se Shqipëria ka mjaft ndërtesa dhe institucionet mund të akomodohen. Ishte një vendim i përbashkët se në këto momente duhen më shumë investime për diçka që është shumë më afër njerëzve dhe ne mendojmë t’i përdorim disa nga këto fonde për të trajtuar çështje më të ngutshme.
Ilva Tare: Pra, nuk do të ketë një Pallat Drejtësie?
Romana Vlahutin: Në këtë çast kemi konkluduar se ka çështje më të ngutshme që duhen trajtuar, siç ju thashë, dhe mendoj kryesisht për përmbytjet.Shumë njerëz humbën gjithçka dhe një pjesë e problemit ishte infrastruktura, ndaj duam të investojmë në parandalim që gjëra të tilla të mos ndodhin më në të ardhmen. Duam të veprojmë në mënyrë parandaluese dhe të përdorim fondet e disponueshme për të ndihmuar njerëzit.
Ilva Tare: Dialogu politik është një nga kriteret kryesore të Kopenhagës sidomos kur vjen puna për zbatimin e acquis communautaire dhe gjthë kërkesat që na duhen për procesin e BE-së.Është një problem që e keni gjetur këtu dhe shpresoj të mos e lini këtu, por a mund ta ulë shpejtësinë e procesit ky problem? Nëse grindjet politike vazhdojnë reformat nuk mund të bëhet siç e kërkon BE?
Romana Vlahutin: Nuk ka të bëjë vetëm me reformat por me imazhin e Shqipërise, si ju perceptojnë njerëzit, jeni demokraci serioze apo jo? Siç ju thashë, Shqipëria nuk është unike sepse ka probleme kudo, por sepse njerëzit flasin në nivele të ndryshme dhe kjo dëmton qytetarët. Lëreni BE-në, nuk ka të bëje me BE-në, por me ju. Juve ju duhen njerëz që vërtet dëshirojnë të ndalin për një çast interesat e tyre, interesat e partive dhe të vazhdojnë me interesat e njerëzve dhe shoqërisë.
Ilva Tare: Në 24 mars do të zhvillohet Dialogu i Nivelit të Lartë cilat janë pritshmeritë, cila është agjenda?
Romana Vlahutin: Do të shohim përparësitë kyçe, do të diskutojmë progresin e Shqipërisë dhe çfarë do të bëhet. Është një orë e gjysmë shkëmbim mes Komisionerit, qeverisë dhe opozitës dhe shpresoj të arrijmë të trajtojmë gjithë çështjet me rëndësi që janë në agjendë. Siç ju thashë përparësitë kyçe, kërkesat themelore që i kërkohen Shqipërisë për reforma dhe zbatim që të kalojmë në stadin tjetër.
Ilva Tare: Ka hartuar Delegacioni një mesazh që do ta përcjellë Komisioneri gjatë vizitës së tij në Tiranë?
Romana Vlahutin: Do ta përgatisë vetë mesazhin e tij, por mesazhet nuk janë të komplikuara, janë të thjeshta. Jemi këtu që t’ju ndihmojmë me reformat, disa gjëra themelore, së pari është shteti ligjor që përfshin disa elementë, si luftën kundër korrupsionit, luftën kundër krimit të organizuar, reformën e gjyqësorit. Duhet të ketë një reformë të administratës publike. Këto janë themelet mbi të cilat do të ndërtohet gjithçka tjetër.
Ilva Tare: Janë pesë prioritetet e famshme që çdo shqiptar i dëgjon kur vjen puna te procesi i integrimit në BE dhe e dinë që ka të bëjë me administratën, forcimin e pavarësisë së institucioneve, gjyqësorit, luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar dhe minoritetet. Kur mbani mbledhjet e dialogut të lartë, shqyrtoni çdo prioritet për të parë çfarë është bërë?
Romana Vlahutin: Ka të bëjë me zbatimin e asaj që është kërkuar dhe kjo është pjesa thelbësore e dialogut, por dua që njerëzit ta kuptojnë se nuk është vetëm jo. Kjo është shtylla e sistemit. Shteti ligjor nevojitet për gjithçka, por në të ardhmen do të diskutojmë edhe gjëra të tjera. Personalisht dua të shtoj njëçështjeshumë të rëndësishme në këtë debat, që është siguria ushqimore. Çfarë ushqimi hamë, edhe unë me ju që jetojmë në Shqipëri. Si drejtohet sistemi? Marrin njerëzit shërbimin më të mirë për atë që paguajnë? Ka shumë gjëra në shoqëri që duhet të ndryshohen për të arritur standarde të tjera. Një nga gjerat përtë cilat personalisht do të doja të punoja është trafiku. Është një nga gjërat që më ka tronditur kur erdha. Njerëzit duket sikur nuk shohin kur kalojnë rrugën. Për mua është e pabesueshme. E kuptoj se ka një lloj akomodimi për ata që ngasin makina dhe ata që kalojnë rrugën, por për një të huaj është e frikshme.
Ilva Tare: Cili do të jetë rezultati final i Dialogut të Nivelit të Lartë?
Romana Vlahutin: Rekomandimet që kemi dhënë. Por duhet ta kuptoni se ky është një rast kur vjen komisioneri për t’u ulur me të gjithë, por ne punojmë çdo ditë. Është një proces me shumë shtresa që ndodh 20 orë në ditë, është një proces qe po përgatitet.
Ilva Tare: Zgjedhjet vendore do të jenë një test për të vendosur për hapjen e negociatave?
Romana Vlahutin: Njëri nga testet. E dini se zgjedhjet në Shqipëri kanë qenë gjithnjë problem, standardet nuk kanë qenë optimale siç dëshiron t’i shohë BE-ja dhe siç i meritojnë qytetarët shqiptarë. Këto zgjedhje personalisht i shoh si mundësi e madhe qe partitë ta marrin seriozisht futjen e njerëzve më të mirë në lista. E shoh se ka një balancë të re gjinore dhe jam shumë e lumtur për këtë, shpresoj se do të ketë më shume gra ne ato lista dhe i bëjmë thirrje udhëheqësve partiakë të fusin njerëzit më të mirë, njerëz pa të kaluar kriminale, pa lidhje me veprimtari kriminale. Niveli vendor është me rëndësithelbësore se aty jetojnë njerëzit. Jeta jote varet nga funksionimi i komuniteteve vendore dhe është absolutisht e rëndësishme që njerëzit e panjollosur të marrin pjesë në zgjedhje.
Ilva Tare: Ka një debat për dekriminalizimin dhe një rezolutë e parlamentit e dhjetorit të kaluar dhe ka një debat i madh politikse si ta bëjmë dhe çfarë nënkupton në të vërtetë dekriminalizimi, sepse flitet për dekriminalizim të parlamentit. Si e kuptoni ketë proces?
Romana Vlahutin: Para së gjithash mendoj se termi dekriminalizim nuk është i saktë, parlamenti nuk është i kriminalizuar dhe duhet dekriminalizuar. Nuk mendoj se është e vërtetë. Mendoj se në parlament ka njerëz që janë absolutisht të respektuar. Ne po flasim për çlirimin e shërbimit publik, përfshirë parlamentin, nga njerëzit me të kaluar kriminale apo të angazhuar në çfarëdolloj veprimtarie kriminale apo që mundohen të marrin përfitime nga këto veprimtari. Njerëzit që shërbejnë duhet të shërbejnë. Nuk ka të bëjë me interesin e tyre, por me interesin tuaj. Nuk ka të bëjë vetën me parlamentin, është diçka shumë e rëndësishme dhe të gjithë duhet ta kuptojnë se nuk ka përfitim në këtë botë që të justifikojë pasjen e diçkaje të tillë në listë. Është shumë e rëndësishme të rifitohet besimi i njerëzve, besimi që diskutuam, dhe të krijohet mundësia që të zgjidhen më të mirët. Shqipëria është në një moment historik shumë të rëndësishëm dhe nuk do ketë shumë momente të tilla në të ardhmen, është një pikë kthese që do të bëhet një gjendje që do të mundësojë bashkimin me BE-në, me familjen e demokracisë evropiane. Pra është shumë rëndësishme që njerëzve t’u jepet mundësia, njerëzit kanë të drejtë të votojnë, por duhet t’u jepet edhe mundësia nga udhëheqësit e partive që të votojnë për më të mirët dhe shpresoj se kjo do të ndodhë. Për këtëbëjmë thirrje që tani e derisa të bëhen zgjedhjet.
Ilva Tare: Kam pasur shumë debate në këtë studio për dekriminalizim dhe ka politikanë që besojnë, që janë optimistë se diçka do të bëhet, të tjerë që thonë se nuk do të jetë e mundur, se janë udhëheqësit partiake që kanë zgjedhur ata që kemi sot në qeveri, në parlament dhe në institucionet shtetërore.Ka një inkriminim ligjor dhe moral. Si do të ndahet, si do te përcaktohet? Duhet të jetë faktor përcaktues për zgjedhjet vendore?
Romana Vlahutin: Ka shumë debate për këtë sidomos për parlamentin, nëse mund të merret një grup i veçantë dhe të vihet në një mbikqyrje të ndryshme nga pjesa tjetër e shoqërisë, çka është e diskutueshme, nëse behet apo jo. Për mua është pyetje me dy përgjigje:njëraështë logjika dhe shteti ligjor, nëse dikush është kriminel dhe në rast se kemi eficiencë të tille kemi detyrimin moral të çdo lideri partiak apo grupi që të përcaktojë kush do jetë ne atë listë.
Ilva Tare: Flasim për zgjedhjet e 21 qershorit, për mënyrën si duhet të përzgjidhen kandidatët dhe për shpresën se do të ketë sa më pak të inkriminuar dhe sa më shumë gra në këtë proces. Besohet se gratë e kryejnë më mirë punën e tyre. Kështu ndodh në Kroaci?
Romana Vlahutin: Në Kroaci kemi një presidente grua, kemi pasur një kryeministre grua, kemi pasur shumë ministre, të financave, mbrojtjes, punëve të jashtme dhe gratë kanë një rol serioz në shoqëri. Për mua është thjesht çështje respekti bazë për faktin se gjysma e popullsisë janë gra. Prandaj është normale që gjysma e përfaqësuesve të jenë gra, por ka pasur disa analiza interesante që për shembull, gratë menaxhere performojnë më mirë, sepse kanë aftësi të ndryshme, kanë aftësi të ndryshme shoqërore apo zhvillojnë aftësi të ndryshme shoqërore, për shkak të faktit se shoqëria i trajton ndryshe vajzat e vogla nga djemtë e vegjël dhe ky është një zhvillim interesant sepse kemi pasur një debat të tillë që më tepër gra se burra shkojnë në universitet, pastaj zhduken.
Ilva Tare: Si i keni marrë komentet që ka bërë muajt e fundit kryeministri Rama për “lodhjen e zgjerimit”. Kam një paragraf që e kam marrë nga një intervistë e tij ku thotë se në pjesën më të madhe Evropa e kupton se ka nevojë për Ballkanin po aq sa Ballkani ka nevojë për Evropën. Lodhja e zgjerimit në BE tani është lodhje e durimit kundrejt Ballkanit. Duhet të bëjmë çmos që kjo lodhje të mos na pengojë në të ardhmen, sepse pasojat do të ishin shkatërrimtare për të dyja palët.
Romana Vlahutin: E kuptoj mungesën e durimit për shpejtësinë me te cilën po ecin gjerat, por është diçka që ka ndodhur për shumicën e vendeve. Ishte big-bengu për zgjerimin e parë, por raunde të tjerë kanë ndodhur me shpejtësi tjetër për shkaqe të ndryshme. Big-bengu ndodhi pas një periudhe të caktuar historike dhe kishte pozicione politike strategjike të ndryshme. Besoj te vendet e Ballkanit, Evropa beson te vendet e Ballkanit dhe e ka theksuar qartë që prej Selanikut që të gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor do të bëhen anëtarë të BE-së dhe për shpejtësinë thjesht do të duhet ta bëjmë, siç tha zonja Macovei. Nuk kemi pse shpenzojmë, të përdorim apo të humbasim kohë me grindje të padobishme, por t’i trajtojmë problemet dhe të bëjmë përpara.
Ilva Tare: Në takimet tuaja me kryeministrin Rama, jeni munduar t’ia shpjegoni këtë situatë të pasojave shkatërrimtare për të dyja palët, për Evropën dhe Ballkanin?
Romana Vlahutin: Kemi biseda të hapura dhe siç ju thashë, unë jam e bekuar me eksperiencën time personale me diskutime të ngjashme. Në një pikë ishte e habitshme, por mbështetja për anëtarësinë e Kroacisë në BE ishte më pak se 50%, sepse njerëzit mendonin se kishte standarde të dyfishta, se dikush i pengonte të hynin, etj. Unë isha brenda sistemit dhe e dija se nuk ishte ashtu, por sigurisht që emocionet janë ingredient thelbësor i këtij procesi. Është mirë të kesh emocione sepse ato të shtyjnë përpara.
Ilva Tare: Mund të na thoni më shumë për takimet tuaja me kryeministrin Rama? Si zhvillohen zakonisht, flisni shumë për procesin?
Romana Vlahutin: Ne flasim për procesin me këdo, flasim për përparësitë. Unë jam person shumë praktik dhe nuk kam dëshirë të shkëmbej fraza dhe gjëra të tilla. Unë bëj takime vetëm kur këto takime kanë kuptim dhe nëse ka gjëra që duhet të ndodhin, kemi agjendë mjaft praktike. Ka pasur diskutime për agjendën e ndërlidhjes (transportit) që është pjesë shumë e rëndësishme që nuk e diskutuam në këtë intervistë dhe kur na u desh të punonim me disa ligje dhe auditime, për gjithë procesin e auditimit, etj.Të gjitha takimet e mia janë të shpejta sepse dua të zgjidh çështje praktike që janë në ring dhe rezultatet e drejtpërdrejta që na duhen.
Ilva Tare: Po marrëdhënia dhe komunikimi me kryetarin e Partisë Demokratike, zotin Lulëzim Basha?
Romana Vlahutin: Kam një marrëdhënie shumë të mirë me zotin Basha, shkëmbejmë sms dhe biseda telefonike, ndonjëherë e thërras Luli, nuk e merr për keq. Është brezi ynë dhe unë ndihem e afërt me brezin tonë këtu. E përmenda që kam takuar gra të mahnitshme, njerëz mjaft interesantë që duhet të bashkohen për këtë vend që ka vuajtur shumë.
Ilva Tare: Çfarë thonë kur i këshilloni të bashkohen?
Romana Vlahutin: Janë dakord.
Ilva Tare: Po pastaj?
Romana Vlahutin: Pastaj mendoj se mungon diçka, një ndryshim që duhet të ndodhë.
Ilva Tare: Kush e ka çelësin e ndryshimit, atë që kërkojmë të gjithë?
Romana Vlahutin: Mendoj se ata që janë në një pozicion më të mirë për të dhënë më shumë, por të gjithë janë njësoj përgjegjës. Është shumë interesante, siç ju thashë është brezi im dhe shpesh dëgjoj për të shkuarën. Nuk më intereson, e shkuara ka ndodhur më parë, nuk mund të kalojmë 95% të kohës duke diskutuar çfarë ndodhi, kush e bëri dhe kujt ia bëri. Duhet të diskutojmë çfarë vjen më pas në agjendë dhe çfarë do të ndodhë pas 10 vjetësh. Une mundohem të jem praktike
