Një gabim i madh: Pse lejimi i shitjes së çipave Nvidia në Kinë kërcënon epërsinë amerikane në Inteligjencën Artificiale

Administrata Trump njoftoi javën e kaluar se do të lejojë Kinën të blejë çipa të avancuar të inteligjencës artificiale nga gjiganti teknologjik Nvidia. Ky vendim, që përmbys kufizimet e mëparshme për shitjen e çipave, është një gabim i rëndë.

Ai heq dorë nga pika më e fortë e ndikimit që kanë SHBA-të në fushën e A.I.: kontrolli mbi zinxhirin global të furnizimit me fuqi kompjuterike. Zoti Trump pretendon se është mbështetës i teknologjisë amerikane, duke publikuar këtë javë një “plan veprimi për A.I.”. Por lejimi i këtyre shitjeve minon epërsinë amerikane në këtë fushë, dëmton kompanitë amerikane të teknologjisë dhe rrezikon sigurinë kombëtare — gjithçka për hir të përfitimeve afatshkurtra të një kompanie të vetme.

Çipat kompjuterikë janë “gjaku” i sistemeve të fuqishme të A.I.-së. Kompanitë që merren me A.I. garojnë me dëshpërim për të siguruar këto çipa; shumë prej tyre shpenzojnë pjesën dërrmuese të financimeve për blerjen e tyre. (Unë vetë jap këshillim për disa prej këtyre kompanive, përfshirë Anthropic.) Prodhuesit amerikanë, përfshirë Nvidia-n, shesin mbi 10 milionë çipa të tillë në vit. Kina varet nga këta çipa si për ushtrinë ashtu edhe për kompanitë e saj të A.I.-së, por sipas administratës Trump, mund të prodhojë vetëm rreth 200 mijë copë në vit.

Me fjalë të tjera, çipat e Nvidia-s do t’i japin Kinës – si ekosistemit të saj të A.I.-së ashtu edhe qeverisë – pikërisht atë që i nevojitet për të kaluar SHBA-në në fushat më kritike. Teknologjia A.I. mund të transformojë shpejt operacionet ushtarake, duke përfshirë luftën me dronë dhe aftësitë e avancuara në hakim. Ka mjaft prova që tregojnë se furnizuesit ushtarakë të Kinës preferojnë çipat Nvidia dhe përdorin sisteme A.I. të trajnuara me çipa amerikanë. Rreziku është i qartë: nuk duhet të lejojmë që ushtarët apo oficerët amerikanë të bëhen shënjestër e inteligjencës artificiale kineze të ushqyer nga teknologjia jonë.

Administrata e parë e Trump e kuptoi këtë rrezik. Ai vendosi kontrolle për eksportin e pajisjeve për prodhimin e çipave për të penguar industrinë kineze të çipave A.I., ndërkohë që administrata Biden – ku unë shërbeja si këshilltar special për A.I. – shkoi edhe më tej duke ndaluar shitjen e çipave kryesorë si H100 të Nvidia-s. Të dy administratat akuzuan Kinën se përdor A.I. të avancuar për modernizim ushtarak dhe për abuzime me të drejtat e njeriut.

Si reagim ndaj këtyre kufizimeve, Nvidia krijoi çipin H20, të dizenjuar për të anashkaluar kontrollet amerikane të eksportit. Kontrolli fokusohej te fuqia përpunuese, kështu që Nvidia projektoi H20 me kapacitete mesatare përpunimi por me memorie shumë të madhe me gjerësi të lartë bande. Kjo e bën H20 më të mirë se H100 në inferencë – domethënë në përdorim praktik të A.I.-së, jo në trajnimin fillestar. Inferenca po fiton gjithnjë e më shumë rëndësi: një analizë parashikon që deri në vitin 2026, ajo do të përbëjë mbi 70% të nevojave për A.I.

Kjo memorie dhe komponentët e tjerë të H20 mund të ishin përdorur për të prodhuar çipa H100 për kompanitë amerikane. Në prill, administrata Trump e ndaloi me të drejtë shitjen e H20 drejt Kinës. Një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë deklaroi se ekzistonte “shqetësim i gjerë dypartiak” për përdorimin që Kina do t’u bënte këtyre çipave.

Kufizimet kishin filluar të funksiononin. Kompania më e avancuar kineze në A.I., DeepSeek, nuk arriti të përmbushte një arritje të mëparshme për shkak të mungesës së H20. Vetë drejtori i saj kishte pranuar se kufizimet në eksportin e çipave amerikanë ishin pengesa më e madhe për të ardhmen e kompanisë.

Por drejtori i përgjithshëm i Nvidia-s, Jensen Huang, loboi fort për ndryshimin e vendimit. Ai e mbivlerësoi kapacitetin e Huawei-t, duke pretenduar se çipat e tyre janë në të njëjtin nivel me ato të Nvidia-s dhe se Huawei mund t’i prodhonte me sasi konkurruese. Ai e këshilloi administratën Trump të lejonte rikthimin e Nvidia-s në tregun kinez për të ndalur përparimin e Huawei-t. Media shtetërore kineze e përqafoi me entuziazëm këtë deklaratë, ashtu si dhe zyrtarët e administratës Trump që justifikuan kthesën e tyre.

Por pretendimi se çipat kinezë rivalizojnë ata amerikanë është i pavërtetë. Huawei nuk ka treguar se mund të rrisë ndjeshëm prodhimin e çipave A.I. Edhe pse Kina ka investuar qindra miliarda dollarë në industrinë e çipave që nga viti 2014, kontrollet amerikane për pajisjet e prodhimit kanë penguar kapacitetin e Huawei-t. Numri i çipave që Huawei pritet të prodhojë këtë vit do të mjaftonte vetëm për një qendër të vetme të dhënash të nivelit të lartë.

Për më tepër, çipat e Huawei-t janë më pak të fuqishëm se ata amerikanë. Ata përbëjnë vetëm rreth 3% të fuqisë globale të superkompjuterëve. Po të ishin të barabartë me çipat e Nvidia-s, nuk do të kishte aq kërkesë të madhe për H20 në Kinë.

H20 është një çip shumë i aftë. Ai tejkalon ndjeshëm çipin më të mirë të Huawei-t për inferencë. Lejimi i shitjeve masive të H20 drejt Kinës do të ringjallë kompani si DeepSeek që synojnë të zëvendësojnë firmat amerikane në tregun global. Ndërkohë, kompani të tjera të çipave mund të pyesin pse Nvidia përfiton ndërsa atyre u ndalohen eksportet.

Më keq akoma, kjo vendimmarrje rrezikon të përçajë konsensusin dypartiak për nevojën e dominimit amerikan në A.I. ndaj Kinës. Vendimi i Trump është kundërshtuar nga të dy partitë, por industria e A.I.-së nuhat dobësi në politikën e tij ndaj Kinës. Huang, që vizitoi Kinën për të lavdëruar kompanitë e saj të A.I. menjëherë pas takimit me Trump, u tha audiencës kineze: “Shpresoj të çoj në Kinë çipa edhe më të avancuar se H20.”

Nvidia, si kompania e parë në botë me vlerë 4 trilionë dollarë, nuk ka nevojë për tregun kinez për të lulëzuar. Kërkesa për çipa A.I. në SHBA është e jashtëzakonshme: në vitin 2025, pritet të shpenzohen qindra miliarda dollarë vetëm për teknologjinë A.I. dhe qendrat e të dhënave. Në këtë valë të bumit teknologjik, çmimi i aksioneve të Nvidia-s është rritur me dhjetëfish në dy vite e gjysmë — pavarësisht kufizimeve gjithnjë e më të forta të SHBA-ve.

Do të ishte e arsyeshme të mendohej se SHBA-të morën diçka në këmbim nga Kina për këtë dhuratë teknologjike. Por nuk ka asnjë shenjë për këtë. Ditën pas vendimit për H20, Kina rriti kufizimet e veta për eksportin e mineraleve të rëndësishme dhe teknologjisë së baterive — fusha ku ajo ka avantazh. Një fund i hidhur për një vendim që përfitoi një kompani, në dëm të udhëheqjes amerikane në A.I. dhe sigurisë kombëtare.