Arsyet pse “Brexit” është një ide e mirë

Britania do të vendosë nëse do të qëndrojë në Bashkimin Evropian më 23 qershor dhe sytë e të gjithë Europës do të jenë te ajo ditë votimi.

Injorimi i ndasive politike nga të dyja anët, me anë të argumenteve të tyre në debate të ndryshme televizive, që sigurisht hedhin poshtë argumentet kryesore që secili paraqet, tregon se ekzistojnë disa arsye të mira për një dalje nga BE-ja, e njohur ndryshe si një Brexit.(Vetëm vitin e kaluar u njohëm me një tjetër nocion atë të Grexit).

“Që Brexit do të ishte diçka që do ta kishim menduar ndonjëherë si një ide të mirë, qoftë financiarisht apo politikisht, edhe vetë ne na ka kapur në befasi”- argumentojnë ekspertët e Business Insider, në artikullin e gjerë kushtuar kësaj teme.

Fondi Monetar Ndërkombëtar ka rishikuar me ulje parashikimin për rritjen e PBB-së së Britanisë së Madhe në vitin 2016 dhe ka paralajmëruar për pasoja të rënda për ekonominë në rast të një Brexit. Një zyrtar i lartë në Organizatën për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD) tha gjithashtu se efektet e Brexit do të ishin të ngjashme me një “taksë” për qytetarët britanikë.

Një raport nga London School of Economics tregoi se familjet britanike mund të humbasin më shumë se 173 miliardë £ (246 miliardë $) në vit në rastin më të keq, pas një Brexit.

Por anëtarët e EU 28-kombësh janë së bashku, duke punuar nën një ideal të vetëm të tregut, në të cilën politikat dhe ligjet janë miratuar për të mirën e të gjitha vendeve dhe nuk japin një avantazh të veçantë më shumë dikujt apo dikujt tjetër. Apo jo? Nuk mund të jemi më kaq të sigurt, argumentojnë ekspertët.

Duke parë se si tregjet dhe politikanët janë përballur me krizën e eurozonës, me borxhet, problemin më të keq të refugjatëve që prej Luftës së Dytë Botërore, si dhe grindjet e vazhdueshme mbi ligjbërjen e BE-së që mund të “cënojnë” sovranitetin kombëtar, thuajse bind se duhet të dilet nga “balta e kampit pro-BE-së”.

Referendumi i BE-së nuk është i njëjtë me atë skocez

Natyrisht njerëzit do të pyesin pse besoj se Britania duhet potencialisht të largohet nga BE-ja, por ende besoj se Skocia duhet të jetë pjesë e Mbretërisë së Bashkuar.

Skocia kishte raste shumë më të mira, dekada më parë për të dalë jashtë nga pjesa tjetër e Mbretërisë së Bashkuar, pa pasoja.

Skocia masivisht varet nga vaji dhe në vitin 1980 do të kishte qenë ndoshta në gjendje të argumentojë se ekonomia e vendit është mjaft e fortë për të mbështetur vendet e punës.

Peizazhi ka ndryshuar. Industria e naftës së Detit të Veriut është në vështirësi. Statistikat e OPEC-ut tregojnë se prodhimi mesatar i naftës në vitin 2013 nga Deti i Veriut ran ë nivelin më të ulët që nga viti 1977, si dhe çmimet kanë rënë.

Nëse Skocia do të ishte larguar nga Britania e Madhe në vitin 2014, kur është kryer referendumi, atëherë ekonomia e saj do të ishte “copëtuar”. Çmimet e naftës kanë rënë nga 105 $ për fuçi në verën e vitit 2014 në rreth 48 $ për fuçi tani.

Skocia varet nga pjesa tjetër e Mbretërisë së Bashkuar për pensionet e saj dhe për punë. Braktisja e Mbretërisë së Bashkuar do të kishte qenë e tmerrshme.

Britania, megjithatë, nuk është në të njëjtën barkë si Skocia, nuk duhet të trajtojmë të dyja referendumet në të njëjtën mënyrë. Situata politike dhe ekonomike është shumë më komplekse.

Jo më një treg i vetëm

Ne jemi për qëllimin që të veprojmë në bazë të mekanizmit të Tregut të Njehsuar të bllokut si një anëtare e BE.

BE-ja e përshkruan atë si “një territor pa kufij të brendshëm apo pengesa të tjera rregullatore për lëvizjen e lirë të mallrave dhe shërbimeve.” Ajo është menduar kryesisht për të nxitur konkurrencën dhe tregtinë, për të përmirësuar efikasitetin, dhe për të ndihmuar të ulen çmimet.

Në thelb, ajo punon vetëm në qoftë se të gjitha vendet janë të njëjta dhe të punojnë si një koshere. Kjo tingëllon si një ideal utopik, e nuk ka funksionuar në të gjitha shtetet.

Hidhni një sy ndryshimit mes rritjes ekonomike të Britanisë së Madhe, Gjermanisë, dhe pjesës tjetër të eurozonës.

Performanca e Britanisë ka më shumë gjëra të përbashkëta me rimëkëmbjen ekonomike në SHBA sesa në eurozonë. Ajo nuk ka, me të vërtetë, shumë nevojë për BE-në.

Britania nuk gjendet në një situatë të rëndë, pavarësisht nga lente tuaj politike. Papunësia është vetëm 5.1%, e cila është shumë e afërt me “punësim të plotë”. Inflacioni është i ulët, pagat reale janë të ngurta dhe më shumë njerëz janë në gjendje të përballojnë strehimin.

Disa vende po mbështesin shifrat ekonomike të Evropës, ndërsa të tjerët janë ende në stanjacion ose praktikisht në recesion.

Në fillim të shtatorit, eksperti Oscar Ëilliams-Grüt theksoi se e ashtuquajtura “Treg Unik” ka një problem të madh: Gjermania.

Prodhimi gjerman është një “monster” që lulëzon, ndërsa pothuajse çdo komb tjetër, është më ulët. Sektori i prodhimit në Britani nuk është i njëjtë si në vitet 1950, dhe tani varet shumë nga importet dhe eksportet. Ribalancimi i Greqisë ndaj eksporteve është arritur thjesht nga kolapsi i importeve.

Por, kur vjen puna për të ndihmuar jashtë sektorit të prodhimit, Britania është mbërthyer gjithashtu. Po të hedhim një sy industrisë së çelikut të Britanisë së Madhe, do të vëmë re se sa I përket çmimeve të çelikut në Evropë, Britania është vendi më i ekspozuar, duke e bërë të vështirë për Mbretërinë e Bashkuar për të konkurruar.  Në krye të kësaj qendron rregulla e ndihmës shtetërore të BE-së për të parandaluar qeverinë për të ndihmuar kompanitë e vendit të çelikut – ndryshe Ligji i BE-së në mënyrë strikte pengon parlamentin nga financimi i kompanive që po vdesin. Kjo ka çuar në dëmtimin e shumë kompanive në vend dhe humbjen  e mijëra vendeve të mundshme të punës.

Në mëshirë të Gjermanisë

Shqetësimet mbi tregun e përbashkët qenë një ngarkesë e tërë me dokrra, sidomos që nga kriza e borxhit të eurozonës të vitit 2009.

Para së gjithash, edhe pse jemi për qëllim të jemi pjesë e një njësie të madhe, Britania nuk ka bashkim fiskal për të adresuar fushat që performojnë më dobët.

Për shembull, në Londër mund të gjenerohet sasi më të madhe të pasurisë se pjesët e tjera të vendit. Ndërsa diku si në Nottingham “luftohet”, paratë rishpërndahen për të paguar për mirëqenien ose mbështetur ekonominë lokale. Infrastruktura, si linjat e reja hekurudhore, mund të jetë e instaluar për të lidhur qytete dhe për të krijuar lidhje më të mëdha për njerëzit që punojnë apo në kërkim për të zgjeruar biznesin.

Në BE, nuk e kemi këtë. Mjafton të shikojmë Greqinë dhe rrëmujën në të cilën ajo është. Sigurisht, është dhënë hua para, por një kredi nuk është një rishpërndarje e pasurisë. Vendet duhet të zhvlerësojnë monedhën e tyre për të nxitur eksportet në disa raste. Blloku nuk është “I njehsuar” në çdo gjë.

Ekonomia e BE-së “në krahasim me vende të tjera anembanë globit është pakësuar” dhe popullsia e saj është e vjetëruar. Në vitin 2020, raporti i njerëzve në moshë pune për pensionistët në BE do të jetë 3-me-1, ndërsa në vitin 2050 ajo do të jetë 2-me-1. Kjo është sipas një raporti të Mark Littleëood i Institutit të Çështjeve Ekonomike.

Ata shtuan se pagesat e taksave në BE, niveli i burokracisë dhe ndryshimi I popullsisë janë faktorë që kontribuojnë në kosto më të madhe për kombin.

Shkatërrimi i sovranitetit kombëtar

Heqja dorë nga sovraniteti kombëtar tingëllon shumë “keq”, por të shumtë janë ata që besojnë se BE-ja, në më të shumtën e kohës, nuk ka zgjidhur asnjë nga këto shqetësime mbi sovranitetin.

Sovraniteti është menduar të jetë, kur një shtet ka fuqinë absolute për të qeverisur veten: të bëjë, të ekzekutojë dhe të zbatojë ligjet; si dhe të vendosë dhe të mbledhë taksat.

Natyrisht, duke qenë pjesë e një bashkimi, kjo do të thotë që të gjithë duhet të teknikisht të ndajnë këtë barrë dhe të kenë një rol në të cilën janë miratuar ligje, duke e bërë të sigurt se të tjerët nuk penalizohen në të mirë të kombeve të tjera. Kjo nuk duket gjë e keq. Por… Hidhni një sy Greqisë përsëri. Vendi është lëkundur në prag të kolapsit aq shpesh se ajo mund edhe të dalë jashtë. Por kjo nuk mund të ndodhë, sepse ajo është e mbërthyer me kredi se nuk dëshiron që të se do të jetë e pamundur që të paguajë përsëri.

Një herë Greqia ka treguar disa pamje të sovranitetit apo pushtetit, ndërsa mbajti referendumin e saj për shpëtimin. Publiku votoi asokohe kundër kushteve tejet të vështira (dhe ndoshta të nevojshme) në këmbim të ndihmës së radhës. Dhe ne të gjithë e dimë se si doli – referendum i pakuptimtë.

E gjithë kjo ka ndodhur sepse Greqia ka plagë për shkak të kreditorëve të saj aq shumë, sa që kreditorët e përdorur atë kundër vendit, dhe në veçanti kundër njerëzve që votuan kundër masave shtrënguese, në raundin e ardhshëm të bisedimeve.

Ministri gjerman i financave Ëolfgang Schaeuble tha se Yanis Varoufakis, ish-ministri i financave greke “tendos solidaritetin e partnerëve evropianë” pak para se Varoufakis të lë qeverinë.

Ne e dimë tashmë çdo të thotë

Ka disa arsye që britanikët mendojnë se Mbretëria e Bashkuar nuk ka me të vërtetë shumë për rol në atë që ndodh brenda bllokut.

Në mënyrë ideale, duke qenë pjesë e BE-së, do të thotë që ka një vend në tryezën e përbashkët- aftësinë për të punuar me atë që duhet të ndryshojë dhe të adresojë shqetësimet nga Britania e Madhe.

Që nga viti 2010, BE-ja ka prezantuar më shumë se 3500 ligje të reja që prekin biznesin britanik. Biznesi sakaq I ka adresuar qeverise britanike në raportin e tyre në qershor të vitit të kaluar se vëllimi i madh i burokracisë ndikon në biznese dhe u kushton miliarda.

“Dhoma Britanike e Tregtisë ka treguar se kostoja totale nga burokracitë në BE është 7.6 miliardë £ në vit,” thoshte raporti. “Që kur Traktati i Lisbonës hyri në fuqi në dhjetor të vitit 2009, ajo i ka kushtuar bizneseve britanike 12.2 miliardë pound (neto) në rregullimin shtesë.”

“Komisioni propozon ligje të reja në BE, por përfaqësimi i Mbretërisë së Bashkuar ka rënë në mënyrë dramatike dhe shumë zyrtarë kanë kundërshtuar me forcë për llojin e ndryshimeve që kërkon Britania e Madhe,” thoshte raporti.

“Kur UK u bashkua me BE në vitin 1973, kemi pasur 20% të votave. Sot ne kemi vetëm 9.5% të votave. Deputetët britanikë votuan kundër 576 propozimeve të BE-së në mes të vitit 2009 dhe 2014, 485 prej të cilave kanë kaluar dhe u bënë ligj.”

Zero tolerancë

Siç është demonstruar, ekonomia dhe shoqëria e Britanisë është unike. Në këtë moment, Britania është zvarritur në politika të mëdha, lojë me ndryshime që qytetarët nuk e duan.

Për shembull, të shikojmë propozimin e taksave të transaksioneve financiare. FTT, ndryshe i njohur si “Taksa e Robin Hood”, vendos një taksë 0,05% mbi tregtinë,  që përfshin aksione, bono, monedhë e huaj, etj.

Komisioni Evropian synon fillimisht të nxjerrë një FTT në janar me llogaritjet paksa të ndryshme tatimore – 0.1% në aksione dhe 0.01% për transaksionet e bonove, në të cilën të paktën njëra nga palët është bazuar në BE. Bisedimet kanë ngecur dhe mbeten në diskutim.

Qeveria Konservatore, sektori financiar, si dhe grupet e ndryshme të biznesit janë kundër FTT. Qeveria e “urren” propozimin e taksave aq shumë sa që Kancelari George Osborne ka nisur një padi ligjore kundër planit FTT.

Në thelb, edhe në qoftë se Britania nuk do ta nënshkruajë atë, Britania e Madhe do të ndëshkohet financiarisht në qoftë se ajo bën biznes me vendet e tjera që e nënshkruajnë FTT.

Në thelb, ka ende një numër të madh të përparësive për të qëndruar në BE, por, si përfundim, argumenti për të lënë nuk është më aq e frikshme sa ishte menduar..

Britania është një komb që varet nga importet e energjisë dhe mallrave, dhe duke qenë pjesë e BE-së, ka një mekanizëm të mirë për tregti. Ndërprerja e lidhjeve mund të bëjë atë më të shtrenjtë. Por, ndërsa një Brexit do të jetë territor i panjohur, ajo nuk do të jetë, domosdoshmërisht, e keqe në afat të gjatë…

Lianna Brinded/ Business Insider