Paritet i brishtë i euros me dollarin

Së shpejti do ta përjetojmë: për herë të tretë në historinë e saj ende të re euroja do të barazohet në vlerë me dollarin. Që prej vendimit të Bankës Qendrore Evropiane (EZB), për të hedhur që prej marsit në treg, çdo muaj 60 miliardë euro, euroja e ka shpejtuar tatëpjetën e saj. Kështu që është vetëm një çështje kohe, deri kur për një euro do të marrësh vetëm një dollar, ose edhe më pak.

Po euroja e dobët është shumë e mirëpritur, mund të argumentosh tani, sepse ajo i bën më të lira në tregun botëror produktet e eksportuesve evropianë – dhe i bën ato në përgjithësi më konkuruese. Me zhvlerësimin e euros mund të importosh veç kësaj edhe pak inflacion dhe ta mbash nën kontroll rrezikun e deflacionit. Por sikur njëri nga produktet më të rëndësishme të importit, pikërisht nafta, të bëhet edhe më e lirë, ky efekt do të jetë i kufizuar. Veç kësaj, BQE nuk ka asnjë mandat, që me politikën e këmbimit të kursit të nxisë eksportet evropiane. Kështu mendon edhe Anton Börner, president i Shoqatës së Tregtisë së Jashtme (BGA): “Shefi i BQE, Mario Draghi, thotë se italianët dhe spanjollët nuk kanë më mundësi të eksportojnë, sepse euroja është shumë e fortë, pra unë e bëj më të lirë euron. Po me këtë hap bëhen më të lira edhe produktet gjermane. A besoni se dikush do të blejë ndonjë Fiat, ndonjë Peugeot, ose Citroen, kur mund ta blejë edhe një veturë gjermane 20 përqind më lirë?”

Në fillim të karrierës së saj, kur euro ishte vetëm monedhë virtuale, më 4 janar 1999, ajo e kishte vlerën 1,1747 dollarë. Me këtë çmim u tregtua ajo në Sydney, në bursën e parë të madhe, e cila e filloi tregtinë pas ndërrimit të viteve. Por duke qenë se kjo monedhë, deri në futjen e parave reale në vitin 2002 ishte vetëm monedhë virtuale, mungonte kërkesa e investuesve për të, kështu që në 27 janar 2000, euroja ra për herë të parë nën dollarin.

Puna do të vinte edhe më keq: në tetor 2000, për një euro merrje vetëm 82 cent dhe u shqiptuan frikëra se euroja e dobët do të destabilizonte ekonominë botërore. Me futjen në qarkullim pa probleme të parave në dorë në euro, në janar 2002 u shënua kthesa, për të arritur në 15 korrik sërish barazinë me dollarin dhe në korrik 2008, monedha e përbashkët arriti me kuotën 1,60 38 dollarë rekordin e saj të deritashëm.

Por që atëherë vazhdon tatëpjeta dhe euroja nuk ndalet askund, përkundrazi: me politikën e saj monetare edhe Banka Qendrore Amerikane i bën presion shtesë kursit. Javën e ardhshme në Uashington bankierët e Bankës Qendrore Amerikane rreth shefes së FED-it, Janet Yellen, mund të përgatisin ngritjen e parë të interesave që prej shpërthimit të krizës financiare. Shumica e ekspertëve presin që në verë të kemi kthesë në interesat bankare në SHBA dhe besojnë që dollari do të ngjitet që më parë.