Trump propozon që SHBA të marrë Gazën

Presidenti Donald Trump tha të martën se SHBA “do të marrë nën kontroll” Rripin e Gazës, pasi më herët kishte deklaruar se nuk e shihte një të ardhme të përhershme për palestinezët atje.

“SHBA do të marrë nën kontroll Rripin e Gazës dhe do të bëjmë një punë të mirë me të,” tha Trump gjatë një konference të përbashkët për shtyp me homologun e tij izraelit, Benjamin Netanyahu. “Ne do ta zotërojmë atë dhe do të jemi përgjegjës për çmontimin e të gjitha bombave të pashpërthyera dhe armëve të tjera në zonë, do ta nivelizojmë territorin dhe do të heqim të gjitha ndërtesat e shkatërruara.”

I pyetur nëse ishte i gatshëm të dërgonte trupa amerikane për të mbushur boshllëkun e sigurisë në Gaza, Trump nuk e përjashtoi këtë mundësi.

“Sa i përket Gazës, ne do të bëjmë atë që është e nevojshme. Nëse është e nevojshme, do ta bëjmë. Do ta marrim atë pjesë dhe do ta zhvillojmë,” tha ai.

Deklaratat e Trump përbëjnë një pohim të jashtëzakonshëm nga një president amerikan në detyrë, veçanërisht duke pasur parasysh se ai erdhi në pushtet përmes kritikave ndaj luftërave më të gjata të Amerikës në Lindjen e Mesme.

“E shoh si një pronësi afatgjatë dhe besoj se do të sjellë një stabilitet të madh në atë pjesë të Lindjes së Mesme, madje ndoshta në të gjithë rajonin,” tha Trump para gazetarëve në Shtëpinë e Bardhë.

“Kjo nuk ishte një vendim i marrë lehtë. Çdokush me të cilin kam folur e pëlqen idenë që Shtetet e Bashkuara ta marrin atë copë toke, ta zhvillojnë dhe të krijojnë mijëra vende pune me diçka që do të jetë madhështore.”

Trump, një ish-zhvillues i pasurive të paluajtshme, tha se e kishte studiuar këtë çështje “nga afër, për shumë muaj.”

Duke folur më herët të martën, ai sugjeroi që banorët e Gazës të zhvendosen në një vend tjetër, të ofruar nga një ose më shumë vende në Lindjen e Mesme.

“Ata janë atje sepse nuk kanë ndonjë alternativë tjetër. Çfarë kanë? Aty është vetëm një grumbull rrënojash tani,” tha Trump pak para takimit me Netanyahun në Zyrën Ovale.

Sugjerimi i Trump që palestinezët të largohen përgjithmonë nga Gaza përbën një qëndrim provokues që mund ta bëjë atë të preferuar për politikanët më konservatorë të Izraelit, por është i papranueshëm për fqinjët e Izraelit, të cilët kanë deklaruar se nuk janë të gatshëm të pranojnë refugjatë të rinj palestinezë nga enklava.

Trump e paraqiti këtë çështje si një çështje humanitare, duke thënë se ishte e pamundur të besohej që dikush do të dëshironte të qëndronte në një territor të shkatërruar nga lufta.

“Pse do të donin të ktheheshin? Ai vend ka qenë ferr,” tha Trump, duke injoruar një gazetar që thirri: “Sepse është shtëpia e tyre.”

Në vend të Gazës, ai sugjeroi që palestinezëve t’u ofrohej një “copë toke e mirë, e freskët dhe e bukur” për të jetuar.

Por nën pyetje të përsëritura, Trump e bëri të qartë se nuk e shihte të mundur që palestinezët të ktheheshin ndonjëherë në Gaza.

“Nuk mendoj se njerëzit duhet të kthehen në Gaza. Mendoj se Gaza ka qenë shumë fatkeqe për ta,” tha ai. “Gaza nuk është një vend ku njerëzit duhet të jetojnë.”

Netanyahu, i ulur pranë Trumpit në Zyrën Ovale, buzëqeshi ndërsa presidenti amerikan fliste. Udhëheqësi izraelit, i cili përballet me presione të ndryshme brenda vendit të tij, ndodhej në Uashington për të kuptuar qartë pozicionin e Trump mbi fazën e ardhshme të një armëpushimi në Gaza.

Por pikëpamjet e zymta të Trump për Gazën si një shtëpi e përhershme për palestinezët ishin të sigurta për të forcuar aleatët e krahut të djathtë të Netanyahut, të cilët i kanë bërë thirrje atij të braktisë armëpushimin e përkohshëm të arritur muajin e kaluar.

Vizita e Netanyahut pritej të zgjaste disa orë dhe të përfshinte një konferencë të përbashkët për shtyp, të gjitha me qëllimin për të treguar solidaritetin e Trump me Izraelin.

Harmonia mes tyre mund të fshihte një marrëdhënie më komplekse nga sa dukej – me të ardhmen e Lindjes së Mesme që potencialisht varej nga fjalët e Trump.

Trump ka marrë meritën për marrëveshjen e shkëmbimit të pengjeve me armëpushim që u arrit pak para se ai të merrte detyrën – dhe madje zyrtarët e administratës së Biden që po largohej e pranuan se ardhja e afërt e Trump ndihmoi për të ushtruar presion mbi Izraelin dhe Hamasin.

Netanyahu, ndoshta duke kërkuar të fitojë favorin e mikpritësit të tij, lavdëroi përpjekjet e Trump.

“Mendoj se Presidenti Trump i dha një forcë të madhe dhe një udhëheqje të fuqishme këtij përpjekjeje,” tha Netanyahu në Zyrën Ovale.

Por pavarësisht përpjekjeve të tij për të siguruar marrëveshjen, Trump ende do të duhet të mbikëqyrë dy fazat e mbetura të planit tre-fazor. Një ditë para takimit me Netanyahun, ai nuk dukej veçanërisht i sigurt

Nuk kam asnjë siguri që do të qëndrojë,” tha ai në Zyrën Ovale, ku kishte thirrur gazetarët për ta parë teksa nënshkruante disa dokumente. “Dhe kam parë njerëz të brutalizuar. Nuk kam parë kurrë – askush nuk ka parë ndonjëherë diçka të tillë.”

Një ditë më vonë, ai tingëlloi pak më optimist.

“Do të shohim çfarë do të ndodhë. Po merremi me njerëz shumë të ndërlikuar, por një marrëveshje mund të arrihet absolutisht,” tha ai të martën, përkrah Netanyahut.

Përtej çështjes së menjëhershme të marrëveshjes për armëpushim, Trump dhe Netanyahu kanë shumë për të diskutuar. Një ndër temat kryesore mbetet vetë Gaza, për të cilën Trump më parë ka deklaruar se duhet pastruar dhe rindërtuar, ndërsa palestinezët që jetojnë atje duhet të zhvendosen në Egjipt dhe Jordani – një temë që me shumë gjasë do të vazhdojë të diskutohet kur Mbreti Abdullah i Jordanisë të vizitojë Shtëpinë e Bardhë javën e ardhshme.

“Do të doja që Jordania dhe Egjipti të merrnin disa,” përsëriti Trump të martën, pak para se të mbërrinte Netanyahu. “Shihni, çështja e Gazës nuk ka funksionuar kurrë. Nuk ka funksionuar asnjëherë.”

Një tjetër çështje është perspektiva e një normalizimi më të gjerë të marrëdhënieve midis Izraelit dhe fqinjëve të tij arabë, kryesisht Arabisë Saudite – një proces që ish-presidenti Joe Biden kishte ndjekur përpara sulmeve të 7 tetorit 2023. Trump, i cili nuk e fsheh dëshirën për një Çmim Nobel për Paqe, mund ta shohë këtë si një mundësi për të transformuar të gjithë Lindjen e Mesme dhe për të krijuar një aleancë të re kundër Iranit, një armik i përbashkët i Jerusalemit dhe Riadit.

Nëse Netanyahu është i interesuar për diplomaci apo nëse e sheh ardhjen e Trump në Uashington si një moment për të ndërmarrë veprime vendimtare kundër Iranit – ndoshta edhe për të goditur programin e tij bërthamor – mbetet për t’u parë.

Ka tashmë spekulime se Netanyahu mund të përdorë këto bisedime për të testuar qëndrimin e Trump mbi një sulm të drejtpërdrejtë ndaj Iranit, duke përfituar nga një moment kur përfaqësuesit iranianë janë dobësuar, ambiciet bërthamore të Teheranit po përshpejtohen dhe ai ka lidhje më të ngrohta me Uashingtonin.

Nga ana e tij, Trump nuk ka shprehur ndonjë entuziazëm të madh për të nisur një konflikt të ri me Iranin.

“Shpresoj që kjo të mund të zgjidhet pa pasur nevojë të shqetësohemi për të. Do të ishte vërtet e bukur nëse mund të zgjidhej pa pasur nevojë të shkojmë deri në atë pikë,” tha ai muajin e kaluar, kur u pyet për një sulm ndaj objekteve iraniane.