Departamenti i Shtetit për Lirinë Fetare: Incidente shqetësuese në Mal të Zi

Dokumenti i referohet politikave të qeverisë shtetërore që shkelin besimet fetare të grupeve, besimeve dhe individëve të ndryshëm, si dhe përpjekjet e SHBA për të promovuar lirinë fetare në mbarë botën. Çdo vit, Departamenti i Shtetit i paraqet Kongresit raporte mbi lirinë fetare në botë, raporton Zëri i Amerikës.

Në pjesën e Raportit që i referohet Malit të Zi, Departamenti i Shtetit citon incidente të regjistruara në vitin 2022 dhe tregon një rast kur persona të paidentifikuar kanë gjuajtur me gurë objektet e Kishës Ortodokse Malazeze (KMSH).

Ka gjithashtu raportime në media se një murgeshë nga Kisha Ortodokse Serbe (SPC) dyshohet se ka rrëzuar flamurin kombëtar të vendosur në gardhin e manastirit të Cetinjes dhe e ka hedhur në tokë.

Sipas Departamentit të Shtetit, murgesha pretendoi se e kishte palosur flamurin dhe ia kishte dorëzuar një individi, i cili, sipas saj, kërcënoi priftërinjtë. Në raport thuhet se prokuroria në Cetinje ka urdhëruar ngritjen e kallëzimit penal kundër murgeshës për shkak të dyshimit se ajo ka kryer veprën penale “dëmtimi i reputacionit të Malit të Zi”, por se nuk është e qartë nëse ajo është ndjekur penalisht.

– Më vete, në rast se është e rëndësishme, gjatë një vizite të fundit kemi vërejtur se ka ende shumë flamuj në gardhin rreth manastirit – thekson Departamenti i Shtetit në Raport.

Sipas Departamentit të Shtetit, bashkësia islame raportoi mesazhe anti-islame dhe nacionaliste serbe nga tifozët nga Petrovaci, gjatë vizitës së ekipit nga Plava (FK Jezero).

Ai gjithashtu vë në dukje se komuniteti hebre në Mal të Zi ka raportuar se ndjehen të kërcënuar nga vendosja e tabelave që përmendin ‘nakba’ – që aludon për shpërnguljen e pretenduar të palestinezëve gjatë krijimit të shtetit të Izraelit.

Megjithatë, raporti thekson se diskriminimi fetar dhe gjuha e urrejtjes janë të ndaluara me ligj, por gjithashtu se grupet fetare mund të marrin statusin ligjor pa regjistrim.

Marrëveshja për marrëdhëniet ndërmjet shtetit dhe KPS

Departamenti i Shtetit kujton se më 3 gusht 2022, kryeministri Dritan Abazovic dhe patriarku i PSC-së Porfirije nënshkruan një “marrëveshje kornizë” që rregullon marrëdhëniet midis shtetit dhe KPS-së “pavarësisht kundërshtimit të shoqërisë civile, organizatave të tjera fetare dhe partive politike opozitare”.

Të gjithë ata “pohuan se aspektet e marrëveshjes ishin jokushtetuese dhe e akuzuan Abazoviqin për nxitim për të nënshkruar marrëveshjen pa një diskutim adekuat publik”, thuhet në raport.

Gjithashtu, shkruan Departamenti i Shtetit, organizata joqeveritare Action for Human Rights (HRA) ka identifikuar disa dispozita me të cilat marrëveshja devijon nga kuadri ligjor ekzistues qeveritar. Ndër dispozitat janë ato që kanë të bëjnë me dhënien e disa kompetencave ligjore publike për KPS-në, si dhe një dispozitë për edukimin fetar në shkollat ​​publike përmes një mekanizmi jashtë Ligjit për Lirinë e Fesë.

Kujtohet gjithashtu se Partia Demokratike e Socialistëve Milo Gjukanoviq, së bashku me partitë e tjera opozitare, i votuan mosbesimit qeverisë së Abazovicit, “duke deklaruar se qeveria nënshkroi një marrëveshje antikushtetuese, e cila i shkaktoi “dëm të pamatshëm interesave shtetërore”.

– Aktivistët qytetarë deklaruan se është e nevojshme ndryshimi i marrëveshjes në mënyrë që të harmonizohet me ndryshimet në Ligjin për lirinë e fesë nga viti 2021 dhe statusin juridik të bashkësive të tjera fetare, si dhe me karakterin civil dhe laik të shtetit. – thuhet në raport.

SPC, megjithatë, shënimet nga Departamenti i Shtetit, “deklaroi se nënshkrimi i marrëveshjes korrigjoi padrejtësitë e dekadave dhe i dha fund diskriminimit kundër kishës, duke pasur parasysh se komunitetet e tjera të mëdha fetare kanë marrëveshje të ngjashme me qeverinë.”

– Drejtuesit e CPC deklaruan se kontrata kufizon mundësitë që CPC të përdorë 750 ndërtesat ortodokse që SPC mban në vend – thuhet në raport nga Departamenti i Shtetit.

Ai gjithashtu thekson se presidenti Gjukanoviq bëri deklarata në të cilat ai etiketoi KPS-në një “strukturë kriminale dhe paraushtarake”.

KPS-ja, thekson raporti, deklaroi se Ministria e Punëve të Brendshme vazhdon të miratojë viza për klerikët që kanë ardhur në vend, por nuk ka zgjidhur rastet ekzistuese të priftërinjve të cilëve u është mohuar leja e qëndrimit nga qeveria e mëparshme.

Kontestet pronësore

Departamenti i Shtetit thekson gjithashtu në raport se zyrtarët e Kishës Katolike kanë vazhduar të deklarojnë se, si një nga pronarët më të mëdhenj të pronave në vend, ata janë ende të përfshirë në mosmarrëveshje të shumta pronësore me qeverinë dhe SPC.

Kisha Ortodokse Malazeze gjithashtu ka mosmarrëveshje pronësie me qeverinë dhe Kishën Ortodokse Serbe, thekson raporti, “zyrtarët e së cilës pretendojnë se kanë vetëm dy kisha në të gjithë vendin, një në Kotorr dhe një në Cetinje, në të cilat ata mund të mbajnë fetë. shërbime, ndërsa KPS përdor më shumë se 750 ndërtesa ortodokse”.

– Sipas përfaqësuesve të KMSH-së, qeveria po e mbron ‘këtë pronë të paligjshme me forca policore në favor të kishës serbe’. Ata theksojnë se gjatë vitit qeveria nuk ka ndërmarrë asnjë veprim për zgjidhjen e mosmarrëveshjeve mes KPS-së dhe KMSH-së lidhur me pronësinë e objekteve fetare – thekson Departamenti i Shtetit.

Gjithashtu shtohet se përfaqësuesit e bashkësisë islame treguan një “tendencë shqetësuese të margjinalizimit të komuniteteve fetare pakicë”.

Raporti thekson se Lëvizja Civile e 21 majit, “e cila e përshkruan veten si një lëvizje politike pro opozitës dhe pro-CPC”, akuzoi qeverinë për diskriminim ndaj Kishës Ortodokse Malazeze dhe se Metropolia e PSC-së akuzoi Presidentin Gjukanoviq dhe partnerët e tij politikë. të diskriminimit dhe fyerjes publike të kishës dhe pretendimeve të anëtarëve të saj se janë “tradhtarë”.

Në raport po ashtu theksojnë se përfaqësues të sektorit civil kanë paralajmëruar se mësimi fetar në shkollat ​​shtetërore është në kundërshtim me Ligjin për Arsimin.

Ambasadori amerikan dhe zyrtarë të tjerë të ambasadës, siç theksohet në Raport, kanë diskutuar me zyrtarë të qeverisë se si trajtohen grupet fetare. Ata diskutuan “rastet e diskriminimit fetar, rritjen e tensioneve fetare pas nënshkrimit të marrëveshjes kornizë midis Kishës Ortodokse Serbe dhe qeverisë, çështjet e kthimit dhe marrëdhëniet midis grupeve fetare dhe qeverisë”.