Impakti ekonomiko-social i gazsjellësit TAP në Shqipëri
Eshtë mbushur 1 vit e gjysmë që nga koha e fillimit të punimeve për ndërtimin e Gazsjellësit Trans Adriatik,(TAP) në Shqipëri, një nga projektet më të mëdha dhe strategjike që do të transportojë gazin natyror nga Azerbajxhani në Evropë.
Sipas të dhënave nga TAP, ecuria e punimeve në secilin prej tre shteteve (Shqipëri, Itali e Greqi) ku kalon gazsjellësi, po zbatohen brenda afateve të parashikuara. Ndërsa deri në fund të vitit 2017 bilanci i punimeve në pjesën shqiptare rezulton në progres të konsiderueshëm në përmbushjen e një sërë objektivash, jo vetëm në shtrimin e tubacioneve të gazit por edhe veprimtarive ekonomike- sociale në mbështetje të komunitetit dhe mjedisit përgjatë gjurmës që përshkon TAP.
Gjurma e TAP përshkron 875 km, nga të cilat 215 km janë në territorin shqiptar.
Punimet për ndërtimin e gazsjellësit TAP nisën në gusht të vitit 2015 në Shqipëri dhe në maj 2016 filloi ndërtimi i tubacionit dhe instalimeve mbi tokë.
Në fillim të vitit 2018, pritet fillimi i ndërtimeve për pjesën detare, nënujore të gazsjellësit dhe në fund të vitit 2019 përfundon ndërtimi dhe kryhen testimet.
Në territorin shqiptar rrjeti i gazësjellësit ka mbi 1.800 punonjës të angazhuar, nga të cilët rreth 87% e tyre janë shqiptarë.
Gazsjellësi TAP është pjesa evropiane e korridorit jugor të gazit, që do të transportojë gazin natyror nga fusha gazmbajtëse e Shah Deniz II në Azerbaxhan, drejt Evropës.
Në Shqipëri pritet të investohen afërsisht 1.5 miliardë euro, që përfshin kostot e tubave dhe gjithë pajisjeve e makinerive të nevojshme për ndërtimin e gazsjellësit.
Të dhënat si më poshtë:
| atësia | ~ 878 km· Greqia 550 km; Shqipëria 215 km; Deti Adriatik 105 km; Italia 8 km (~1.5 km mikro tuneli në hyrjen në tokë)· Pika më e lartë: 1’800 metra në Shqipëri
· Pika më e ulët: 820 metra në thellësi të detit Adriatik
|
|
| Kapaciteti | Situata fillestare: 10 bcm/vit, mjaftueshëm gaz për të furnizuar rreth 7 milion familje.· Diametri: 1.2 m (48 inç) në pjesën tokësore; 0.91 m (36 inç) në pjesën detare.· Dy stacione kompresorësh (një në Kipoi, Greqi, dhe një në Fier, Shqipëri)
· Rrjedhje e kundërt fizike e integruar Situata kur zgjerohet: më shumë se 20 bcm/vit kapacitet duke instaluar dy stacione të tjera kompresorësh, një në Serres, Greqi dhe një në Bilisht, Shqipëri.
|
|
| Lidhjet | Infrastruktura me të cilën do të lidhet TAP-i: TANAP Gazsjellësi Trans Anatolian, SNAM në Itali si edhe mund të lidhet me Interkonektorin Greqi-Bullgari (IBG) dhe Gazsjellësin Jonian Adriatik (IAP). | |
| Afatet Kohore | · Gusht 2015 – filluan punimet që i paraprijnë ndërtimit në Shqipëri· Verë 2016 – përfundoi shpallja e kontratave kryesore· Maj 2016 – filloi ndërtimi i tubacionit dhe instalimeve mbi tokë
· Dimër 2018/ fillimi i 2019 – fillimi i ndërtimeve në pjesën detare të gazsjellësit · 2019 (në fund të vitit)– përfundon ndërtimi dhe kryhen testimet · 2020 – gazi i parë mbërrin në Evropë, TAP nis veprimtarinë
|
|
| Aksionarët | BP (20%), SOCAR (20%), Snam (20%), Fluxys (19%), Enagás (16%) dhe Axpo (5%) | |
| Investimi në Shqipëri | · Në Shqipëri do të investohen afërsisht 1.5 miliard euro, që përfshin kostot e tubave, kompresorëve dhe gjithë pajisjeve e makinerive të nevojshme për ndërtimin e gazsjellësit. | |
| Gazsjellësi TAP në Shqipëri | · Rreth 13’000 tuba, me gjatësi 18 dhe 12 metra dhe me diametër 1.2 m, do të përdoren për ndërtimin e seksionit tokësor në Shqipëri.· Pesha e një tubi të vetëm prej 18 metrash shkon nga 9.3 tonë në 16.3 tonë (në varësi të trashësisë së tubit).· Pesha totale e tubave për seksionin tokësor në Shqipëri është rreth 123’795 tonë.
· Trysnia maksimale e operimit në Stacionin e Kompresorëve është 97 / 147 bar. · Volumi i gërmimeve për segmentin shqiptar është përafërsisht 1’300’000 m³. |
|
| Përfitimet e Shqipërisë nga TAP-i | · E vendos Shqipërinë në hartën evropiane të energjisë.· Rrit rëndësinë rajonale dhe gjeo-strategjike të vendit dhe kontribuon në integrimin tregtar dhe fizik të Shqipërisë në Evropë.· Lehtëson zhvillimin e infrastrukturës energjetike të vendit dhe tregun e brendshëm të energjisë.
· Promovon zhvillimin ekonomik dhe hapjen e vendeve të punës · Nxit investime të huaja direkte. · Përmirëson infrastrukturën rrugore dhe sigurinë rrugore të Shqipërisë. · Përmirëson të dhënat kadastrale në zonat përgjatë gjurmës së gazsjellësit. · Investimet Sociale dhe për Mjedisin do të ndikojë në përmirësimin e cilësisë së jetës për komunitete përgjatë gjurmës së TAP.
|
|
| Ndërtimi i pjesës tokësore të Gazsjellësit në Shqipëri | · Pastrimi i Korridorit të Kalimit përgjatë gjurmës | 167 km |
| · Vendosja e tubave në varg përgjatë gjurmës | 160 km | |
| · Saldimi i Tubave | 155 km | |
| · Veshja e saldimeve me mbulesë mbrojtëse | 154 km | |
| · Hapja e kanalit për tubacionin | 136 km | |
| · Ulja e tubacionit në kanal | 135 km | |
| · Bashkimi i segmenteve të tubacionit në kanal | 625 njësi | |
| · Mbulimi i kanalit të tubacionit | 132 km | |
| · Kthimi i gjurmës në gjendjen e mëparshme | 116 km | |
| · Testimi hidrik i tubacionit | 60 km | |
| · Mbërritja e tubave dhe bërrylave në Shqipëri | 100% | |
| · Stacionet e Valvulave të Bllokimit | 21% | |
| · Stacioni i Kompresorit në Fieri | 13% | |
| · Stacioni i matjeve Bilisht | 18% | |
| Punësimi | · Aktualisht, më shumë se 2’200 persona punojnë për projektin TAP në Shqipëri.· Rreth 84% e punonjësve janë shqiptarë. | |
| Rrugët dhe Urat Ndihmëse në Shqipëri | · 100% e punimeve të fazës së parë të Rrugëve dhe Urave Ndihmëse kanë përfunduar. Janë rindërtuar rreth 58 km rrugë, janë ndërtuar 2 ura të reja dhe janë rehabilituar 40 ura ekzistuese· Më shumë se 75% e punimeve të faza së dytë të punimeve kanë përfunduar. Kjo fazë, që parashikon rehabilitimin e rreth 137 km rrugë, do të kryhet nga AlbStar, një kontraktor vendas i kontraktorit të TAP, Spiecapag. | |
| Investime Sociale dhe Mjedisore (ISM)të Përfunduara | · Rikonstruksioni i mjediseve të shkollës “Andon Profka” në Seman të Fierit (qershor 2015)· Rindërtimi i urës me dy-kalime në Çorovodë (tetor 2016)· Faza e parë e fushatës ndërgjegjësuese mbi sigurinë në rrugë, shtëpi dhe punë (2016)
· Faza e parë e programit të praktikave profesionale për studentët (dhjetor 2016) · Ndihma humanitare për komunitetin e prekura nga përmbytjet dhe moti i acartë (shkurt 2017) · Ndërtimi i dy strukturave panoramike në kanionin e Osumit, Çorovodë (qershor 2017) · Rikonstruksioni i plotë i shkollës “Thanas Ikonomi” në Fier (qershor 2017) · Dhurimi i uniformave dhe pajisjeve për të përballuar emergjencat me zjarret (gusht 2017)Rikonstruksioni i plotë i shkollës “7 Dëshmorët”, në Strumë, Roskovec (shtator 2017) · Faza e dytë e fushatës ndërgjegjësuese mbi sigurinë në rrugë, shtëpi dhe punë (tetor 2017) · Faza e dytë e programit të praktikave profesionale për studentët (dhjetor 2017) · Ndihma humanitare për komunitetet e prekura nga përmbytjet në Fier dhe Berat |
|
| ISM në Zhvillim e Sipër | · Rikonstruksioni i plotë i shkollës “Fuad Babani” në Bilisht· Rikonstruksioni i Ujësjellësit të Mbrostarit, Fier· Ndërtimi i muzeut të Gjon Milit, Korçë | |
| Procesi i Blerjes dhe Servitutit të Tokës (LEA) | Kryer në përputhje me standardet ndërkombëtare të Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim.· Rreth 10’300 ngastra toke të ndikuara gjithsej në Shqipëri: rreth 2’980 parcela të ndikuara për Rrugët dhe Urat Ndihmëse dhe rreth 7’600 parcela të ndikuara për të Drejtën e Kalimit, Tubacionin, Stacionet e Kompresorëve dhe Instalimet e tjera mbi tokë.· Toka e marrë përkohësisht për korridorin e punimeve të tubacionit është rreth 8’170 ha.
· Toka e blerë përgjithmonë për 8 Stacionet e Valvulave të Bllokimit, për Pikën Daljes në det, 1 Stacion Kompresorësh, dhe 1 Stacion Matjesh është gjithsej 70 ha. · Rreth 80% e parcelave janë siguruar nëpërmjet marrëveshjeve vullnetare · Rreth 20% e parcelave janë siguruar nëpërmjet shpronësimit |
|
| Kontraktorët kryesorë të TAP-it në Shqipëri | · Gener 2 – Sicilsaldo: kontraktor për rehabilitimin e Rrugëve Ndihmëse dhe Urave në Shqipëri.· Spiecapag: Kontraktor EPC për ndërtimi e dy loteve tokësore në Shqipëri (215 km gjithsej)· Renco SpA – Terna SA: Kontraktor EPC për stacionet e kompresorëve të projektit.
· Saipem SpA: Kontraktor EPCI për seksionin detar, nënujor të projektit. · Abkons: në Vlerësimin e Ndikimit Mjedisor dhe Social, Blerjen dhe Servitutin e Tokës, Procesin e Marrjes së Lejeve, Trashëgiminë Kulturore dhe Investimet Sociale dhe Mjedisore. · Ka mbi 35 kompanish të tjera shqiptare që po punojnë si nënkontraktorë (AlbStar, Diamant Logistics, Startrans, Sterkaj, Albarent, Vagalat, Gjoka, Doko, Altea Geostudio 2000, AMOS Oil, Angerba, Artyka II, Defex, Delia Group, ECCAT, EL-BU 2009, ERA Rescue, Ferra Construction, Flenarb, GEO-Bruna, Geosat Group, Gllavica, GR Albania, I.XH.E.M, Idea Communication, Kastrati, Kuel, MRDC Foundation, Nazeri 2000, Pelikani Security, Salillari, Europa shpk, Rogat, Avis, Odisea, ARB-Security, Mc Cann, etc.) |
|
