ONM, Calavera/ “Koha për ndryshim në gjyqësorin shqiptar: duke shikuar prapa një vit vetting-u”
Pas disa muajsh të ndërtimit të themeleve dhe përgatitjes së terrenit, në javët e fundit ka pasur disa arritje të rëndësishme në procesin e vetting-ut të gjyqësorit në Shqipëri, i cili duhet të shënohet para mbarimit të vitit.
Anëtarët e Komisionit të Pavarur të Kualifikimeve, të cilët procesojnë shqyrtimin e rasteve në shkallë të parë, gati kanë arritur vendimin e tyre të 100 në më pak se një vit nga seanca e parë e verifikimit. Në të njëjtën kohë, janë hedhur bazat për institucionet e reja që do të garantojnë vetëqeverisjen e pavarur të gjyqësorit: Këshilli i Lartë Gjyqësor dhe Këshilli i Lartë i Prokurorisë kanë mbajtur vetëm sesionet e tyre konstitutive. Këto arritje pasuan muaj pune dhe sfida të vështira, disa prej të cilave dukeshin të vështira për t’u kapërcyer në një moment.
Secili prej rreth 800 gjykatësve dhe prokurorëve në të gjithë vendin po pëson një hetim për integritetin, sfondin penal dhe kompetencën profesionale. Nga të gjitha rastet e trajtuara deri më tani, pothuajse gjysma ka rezultuar në largimin ose dorëheqjen vullnetare të atyre që janë vlerësuar. Komisioni Evropian është shumë i inkurajuar të mësojë nga magjistratët e BE dhe SHBA, të cilët mbikëqyrin këtë proces si pjesë të Operacionit Ndërkombëtar të Monitorimit, që verifikimi i hetimeve kryhet në mënyrë të plotë dhe profesionale. Ndërsa shumica e ankesave janë në pritje, mund të shihni se ky proces tashmë po jep rezultate.
Kjo ndërmarrje monumentale, dhe numri i madh i shkarkimeve, çoi në shtyrjen e formimit të institucioneve të reja gjyqësore dhe ndikoi në funksionimin e institucioneve gjyqësore. Por, sa problematike janë, kufizimet e përkohshme në funksionimin e sistemit të drejtësisë, të cilat madje kanë rezultuar me humbjen e kuorumit në Gjykatën Kushtetuese, janë të pashmangshme për të ndërtuar një gjyqësor që qytetarët shqiptarë mund të kenë besim për të respektuar sundimin e ligjit mbi çdo gjë tjetër.
Tani që është formuar Këshilli i ri për Emërimin e Drejtësisë, së bashku me Këshillin e Lartë të Prokurorisë së Lartë dhe Këshillin e Lartë Gjyqësor, një thirrje u drejtohet të gjithë anëtarëve të sapoemëruar për të përmbushur më së miri detyrën e tyre, që është për të siguruar që gjyqësori mund funksionojnë në mënyrë të pavarur, të lirë nga çdo ndikim ose presion i panevojshëm nga politika ose nga ndonjë forcë tjetër e jashtme. Është gjithashtu e rëndësishme që të gjitha autoritetet përgjegjëse për emërimin e anëtarëve në Gjykatën Kushtetuese do të ushtrojnë detyrat e tyre në kohën e duhur dhe profesionale.
Zhvillimet e fundit tregojnë se reforma po shpërndan dhe se Shqipëria është në një rrugë të mirë drejt krijimit të një sistemi të drejtësisë pa aftësi, paragjykim dhe korrupsion.
Viti i kaluar ka parë fillimin e një procesi që do të kërkojë kohë dhe vetë verifikimi është vetëm një pjesë e vogël e reformës së gjyqësorit dhe transformimit të përgjithshëm që Shqipëria do të vazhdojë të ndjekë në të ardhmen për konsolidimin e sundimit të ligjit. Kjo është ajo që qytetarët e Shqipërisë dëshirojnë dhe meritojnë, prandaj Bashkimi Evropian do të vazhdojë të shoqërojë institucionet e Shqipërisë është kjo përpjekje historike.
Genoveva Ruiz Calavera
Drejtoreshë për Ballkanin Perëndimor në Komisionin Europian dhe Kryesuese e Operacionit Ndërkombëtar të Monitorimit (ONM).
