Rritja e çmimeve të sigurimit, Konkurrenca polemika me AMF-në, pas hetimit të tregut

Raporti

Zbardhen konkluzionet e Autoritetit të Konkurrencës, pse u rritën tarifat. Reagon AMF: Ja si llogariten primet

Nga Zamir Alushi

Autoriteti i Konkurrencës (AK) dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF) përplasen për çmimet e kompanive të sigurimit. Në vendimin e fundit të AK-së ku radhiten konkluzionet e hetimit të thelluar mbi tregun, dalin edhe arsyet pse u rritën primet e sigurimit qysh nga muaji shkurt 2014. “AMF ka miratuar çdo vit prime rreziku për sigurimin e detyrueshëm motorik në nivel tregu, pavarësisht propozimeve të herëpashershme të Autoritetit të Konkurrencës për të individualizuar primet e rrezikut sipas karakteristikave të shoqërive të sigurimit dhe raportit dëme-prime”, konkludon AK, e cila ka këmbëngulur edhe për zbatimin me shpejtësi të sistemit Bonus Malus.

Konflikti mes dy institucioneve

AMF më 24 prill 2013 nxori një vendim “Për miratimin e tabelës së primit të rrezikut për përllogaritjen e provigjoneve teknike për sigurimin e detyrueshëm të përgjegjësisë së pronarit të mjetit motorik për dëmet që u shkaktohen palëve të treta nga përdorimi i këtij mjeti”. Sipas AK-së, pas aplikimit të shoqërive të sigurimit gjatë periudhës mars 2014, AMF ka miratuar me vendimin në datën 25 mars 2014 tabelë tjetër për llogaritjen e tarifave të primit të rrezikut. Nga ana tjetër, bazuar në ligjin “Për sigurimin në sektorin e transportit”, shoqëritë përcaktojnë vetë tarifat e primit të sigurimit të detyrueshëm (primin e shitjes) sipas kushteve të tregut. Primet e shitjes merren nga primi i rrezikut duke shtuar edhe shpenzimet dhe fitimin që kompania pret të realizojë nga produkti. Si shpenzime dhe fitim merren parasysh: Komisioni i agjentit, brokerit; fitimi i shoqërisë; shpenzimet administrative. Pasi shtohen edhe shpenzimet e mësipërme primit të rrezikut, mbi këtë vlerë aplikohet TVSH (20%). Në këtë kohë ka pasur korrespondencë mes dy institucioneve. Në përgjigje të shkresës së AK-së më 13 shkurt 2014 drejtuar AMF-së “Mbi zhvillimet e fundit të tregut të sigurimit të detyrueshëm”, Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare i bën me dije se, “lidhur me çmimet që shoqëritë e sigurimit kanë zbatuar së fundmi, bazuar në ecurinë dhe rezultatet e vitit 2013, në përllogaritjen e tarifave të primit të sigurimit të detyrueshëm motorik, janë shtuar edhe dy faktorë të tjerë përcaktues, që janë data e prodhimit të automjeteve që sigurohen dhe kohëzgjatja e patentës së përdoruesve të këtyre automjeteve. Shtimi i këtyre dy faktorëve të riskut ka ndikuar në ndryshimet që kanë pësuar tarifat aktuale”. Pra, sipas AMF-së, janë shtuar dy faktorë që kanë rritur çmimin e sigurimit të detyrueshëm të makinave. Por, AK gjykon se këto dy faktorë prime të diferencuara duhet të sillnin ndryshime në tarifat që do të aplikoheshin për klientin fundor. Nga inspektimet e kryera nga AK dhe të dhënat e vëna në dispozicion nga ndërmarrjet rezulton se dy faktorët e përmendura nga AMF-ja në shkresën e saj nuk janë aplikuar në përcaktimin e primeve të shitjes. AMF, pas rritjes së primeve të shitjes së produktit MTPL, në datë 12 shkurt 2014 ka publikuar në faqen e saj të internetit njoftimin “Mbi luhatjet e tarifave të sigurimit të detyrueshëm motorik në tregun e sigurimeve në vend”, ku midis të tjerave paraqet: a. Tarifat e sigurimit të detyrueshëm janë të liberalizuara, duke i dhënë të drejtën shoqërive të sigurimit t’i përcaktojnë vetë ato, sipas kushteve të tregut. b. Nga ana tjetër AMF thotë se nga përllogaritjet e AMF, një çmim orientues në nivel tregu, nisur nga situata në treg, do të luhatej në nivelet prej të paktën 14.4 mijë lekë dhe 21 mijë lekë përkatësisht për kategoritë me B1/1 (kubikazhi nën 1,600 cc) dhe B1/2 (kubikazhi mbi 1,600 cc) për automjetet private, që shoqëritë e sigurimit të jenë në gjendje të ruajnë ekuilibrat ekonomikë. Këto nivele çmimesh bazohen në primin orientues për rrezikun dhe janë të mjaftueshme vetëm për mbulimin e pagesës së dëmeve dhe shpenzimeve operative. Nëse do të futej dhe marzhi i fitimit apo elementet fiskale, si për shembull TVSH, është e qartë që çmimi minimal që do të duhej të paguante konsumatori do të ishte edhe më i lartë. c. Për AMF si autoritet mbikëqyrës e rregullator, situatë e rrezikshme do të konsiderohej nëse çmimi do të binte nën këtë nivel.

Vendimi

Në përfundim të hetimit të thelluar AK vendosi t’i rekomandojë AMF-së: a)Të bëjë të zbatueshëm parashikimin ligjor për trajtimin e dëmit nga siguruesi i drejtpërdrejtë; b) Të miratojë tabela të individualizuara të primit të riskut mbështetur në analizën e riskut sipas portofolit të shoqërive të sigurimit, karakteristikave të produkteve dhe strukturës së sigurimeve për çdo shoqëri sigurimi; c) Të informojë AK-në mbi vënien në funksionim të projektit Bonus-Malus deri në realizimin e plotë të projektit për individualizimin e primit të riskut sipas historikut të dëmeve të të siguruarit, moshës së drejtuesit të automjeteve, vendbanimi dhe fuqia motorike e automjetit etj. d) Të publikojë raportin dhe të dhënat financiare të shoqërive të sigurimit për të mundësuar konkurrencën e ndershme në tregun e sigurimeve.