A do trokasë sërish ora e së vërtetës këtë javë për Athinën?

Kalendari i shlyerjes së kredive greke është mjaft i ngjeshur: fillimi është më 1 maj me pagesën e rreth 200 milionë Eurove FMN-së, pasojnë deri në mes të qershorit këste të tjera për FMN-në në një vlerë të përgjithshme prej rreth 2,5 miliardë Euro. Këto janë këstet për kreditë, që i janë dhënë Greqisë nga fondet në kuadrin e paketës së shpëtimit.

Shefja e FMN-së Christine Lagarde javën e kaluar bëri të qartë, se ajo insiston për një shylerje të përpiktë brenda afatit, FMN-ja në 30 vitet e shkuara nuk u ka shtyrë asnjëherë afatet debitorëve. “Ne asnjëherë nuk kemi pasur rastin, që një vend i zhvilluar të ketë kërkuar shtyrjen e afatit “, tha Lagarde. “Ne shpresojmë shumë, që as Greqia nuk do ta bëjë këtë. Unë personalisht nuk do ta mbështes këtë.”

FMN është një institucion që „bazohet në rregulla“, shtoi Lagarde. Ҫfarë nënkupton, se ne nuk mund t‘i shkojmë pas fijes Greqisë, sepse këtë nuk e lejojnë rregullat tona.

“Një institucion i bazuar në rregulla“ – këtë formulë konsumon shpesh në fjalimet e tij edhe Mario Draghi, shefi i Bankës Qendrore Europiane (BQE). Ndonëse rregullat shumë shpesh lenë mjaft hapësirë për interpretime.P.sh. sipas shumë kritikëve blerja masive e obligacioneve shtetërore nuk është e parashikuar në mandatin e bankave të rezervave. Megjithatë kjo nuk e ka penguar Draghin, që ҫdo muaj të derdhë 60 miliardë Euro në tregje.

Edhe BQE ushtron presion

Sipas rregullave të vendosura prej saj BQE-ja nuk lejohej të pranonte më si garanci obligacionet shtetërore greke, kur kuotimi i tyre ishte përtokë. Kjo asokohe u devijua përmes një rregulli përjahtues të miratuar menjëherë. Në shkurt, paka pas marrjes së postit të kryeministrit nga Aleksis Cipras, BQE-ja e shfuqizoi sërish këtë rregull duke i prerë këtij vendi një nga burimet më të rëndësishme të financimit. Argumentimi zyrtar asokohe ishte: nuk pritet, që verifikimi i programit të reformave mund të mbyllet me sukses.

Bankat greke, të cilat qysh atëherë nuk kanë më akses direkt tek paratë e BEQ-së, janë të varura tani ndaj kredieve të emergjencës (ELA – emergency liquidity assistance) të Bankës Qendrore Të Greqisë. Kreditë ELA janë jo vetëm të shtrenjta, por ato duhet të miratohen prej BQE-së. Por kjo i mban nën presion, sepse ndonëse e rrit herë pas here kufirin maksimal të lejueshëm të kredive, këtë e bën me hapa shumë më të vogla krahasuar me kohën e qeverisë paraardhëse greke.

Udhëzimi i BQE-së në mars, se bankat greke nuk lejohen më të blejnë mbi një shumë të caktuar letrat afatshkurtra me vlerë të borxhit (T-Bills) të shtetit grek, e ka rritur edhe më shumë presionin.

Marrja e rregullt e kredive në tregun e kapitalit nuk përbën opcion për grekët. Pas takimit të ministrit të Financave Janis Varoufakis dhe shefes së FMN-së Lagarde në Uashíngton javën e kaluar interesat e bonove trevjeҫare të thesarit u rritën në mënyrë maramendëse në 27 përqind, niveli më i lartë ky që prej faljes së borxheve në vitin 2012.

Para s’ka askund

Për këtë arsye grekët insistojnë për një pagesë sa më të shpejtë të ndihmave të premtuara nëv lerën e 7,2 miliardë Eurove. Por kreditorët nuk i lëvrojnë paratë, sepse i konsiderojnë si të pamjaftueshme përpjekjet e qeverisë Cipras për reformat.

Më 20 shkurt eurogrupi ra dakord për një shtyrje të programit të ndihmës deri në qershor. Kjo atëherë u vlerësua si sukses, por nuk solli aspak qartësi. Grekët e interpretojnë marrëveshjen si „një kuadër të ri“, siҫ shkruante Cipras në një letër drejtuar kancelares Angela Merkel. Vendet e tjera të Eurozonës shohin këtu vetëm detyrimin për të vazhduar politikën e kursimeve radikale.

Pikërisht këtë e refuzon qeveria greke, e cila do t’u përmbahet premtimeve të saj, pra që t’u japë fund kushteve të konsideruara si jo sociale dhe si kundërproduktive në aspketin ekonomik. Aletrnativat, që ajo ka propozuar deri tani, janë hedhur poshtë prej eurogrupit si të pamjaftueshme.

Në sfondin e arkave të zbrazura shefja e FMN-së tërhoqi vëmendjen e të gjithë pjesëmarrëvesve që të nxitojnë. “Kjo nuk është ҫështje që mund të mbyllet me një marrëveshje politke në minutën e fundit.” Tani fjalën e kanë ministrat e financave të eurogrupit dhe institcuionet verifikuese të ngarkuara prej tyre.

Një tjetër shans në Rigë?

Kryeministri grek Cipras javën e kaluar u shpreh optimist, që deri në fund të muajit do të arrihet një marrëveshje, edhe pse ende ka ҫështje të diskutueshme lidhur me reformat në tregun e punës dhe pensionet si dhe rritjen e tatimeve e privatizimet.

Të premten (24.04.2015) ministrat e financave të vendeve të Eurozonës sërish do të takohen në Rigë. Por ministri gjerman i Financave Wolfgang Schäuble në prag të këtij takimi i ka zbehur pritshmëritë: “Nuka ka asgjë të re”, tha Schäuble në takimin e FMN-së në Uashington. “Unë nuk jam i sigurt, që ne javën e ardhëshme në Rigë do të kemi diҫka të re.”

Presioni ndaj qeverisë greke po rritet dita ditës për të pranuar kushtet e kreditorëve për kursime e reforma. Cipras, një atetist i deklaruar dhe i pari kryeministër grek,që nuk e dha betimin me dorën mbi bilël, ka nisur ndërkohë një dialog me Kishën Ortodokse. Kreu i kësaj kishe Hieronymus II.´ka ofruar, që me pasurinë miliardëshe të kishës të ndihmojë në gjetjen e burimeve të tjera të parave.