“Gjin Gjoni”, nënkryetari i KLD-së : S’kishte prova për ta shkarkuar

Konflikti mes KLD-së dhe Ministrisë së Drejtësisë ka nisur prej kohësh, por ditët e fundit ka arritur mbase në kulmin e tij dhe ‘mollë sherri’ është bërë rrëzimi i kërkesave të ministrit Naço për shkarkimin e tre gjykatësve, mes të cilëve dhe Gjin Gjoni, anëtar i Gjykatës së Apelit, dhe njëherazi anëtar i KLD-së, cili është nën hetim nga Prokuroria e Elbasanit, për fshehje të pasurisë, pasi u denoncua nga Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive.

Nënkryetari i KLD-së, Elvis Çefa, i ftuar në emisionin “Studio e Hapur” të moderatores Eni Vasili në “News24”, tha se në tavolinën e anëtarëve të KLD-së kishte vetëm pretendime për shkarkimin e gjyqtarëve dhe jo prova konkrete.

Zoti Çefa, çfarë po ndodh aktualisht midis KLD-së dhe ministrit të Drejtësisë, çfarë ka që nuk shkon midis jush?
Do ta quaja një situatë të paralajmëruar që herët, kur zoti Naco u bë ministër i Drejtësisë dhe anëtar i KLD-së. Që herët kanë ardhur nga ministri i Drejtësisë akuza të drejtpërdrejta, me tone më të moderuara por gjithmonë duke u rritur, ndaj institucionit të KLD-së dhe veprimtarisë së tij. Unë i kuptoj shumë mirë sfidat e një mazhorance të re që vjen në pushtet, për sistemin e drejtësisë në Shqipëri ka vend për të folur mjaft, por nuk kuptoj paragjykimin sistematik të bërë ndaj KLD-së dhe punës së tij. Paragjykimi arriti kulmin në ditët e fundit, në ngjarjet për të cilat jemi të gjithë dëshmitarë.

Bëhet fjalë për çështjen Gjin Gjoni, le t’i vemë emrat e përplasjeve… 
Fenomeni nuk është në emra konkretë. Ka qenë një vendimmarrje e KLD-së për 3 gjyqtarë, jo për një të vetëm. Kjo vendimmarrje ka shërbyer si shkak për një mësymje frontale ndaj KLD-së, pa pyetur dhe pa pritur shpjegime pse. Unë mund të shpjegoj shumë mrië votën time. Vota ime ka qenë kundër, sepse në tavolinën tonë nga ministri i Drejtësisë nuk kishim asnjë dokumentacion. Në tavolinën tonë kishim vetëm një shkresë me disa faqe ku ishin parashtruar pretendimet e ministrit për shkelje ndaj gjyqtarit.

Do doja të flisnim për rastin Gjoni dhe më pas për gjyqtarët e tjerë.. 
Ka patur tre raste, mund të ishte kushdo. Por ajo që do të thosha është mungesa e provave në tavolinë. Mendoj që nuk ka asnjë arsye që unë të turpërohem nga kjo votë, duke qenë një me një karrierë modestish të gjatë në administratën. Që të bësh akuza është e lehtë për këdo. Ajo që Kushtetuta dhe parimet e procesit të rregullt ligjor kërkojnë është prova. Në rastin konkret i është kërkuar ILDKP-së dokumentacioni që vërtetonte ligjërisht shkeljet e pretenduara ndaj 3 gjyqtarëve, kjo gjë nuk u bë dhe për këtë arsye kam votuar kundër. Ka një ndarje të qartë ligjore ndërmjet një procedimi penal dhe një procedimi administrativ.

Nëse KLD i quan kështu, në qoftë se një grup i ministrisë së Drejtësisë sjell prova, ka pasur probleme në to…
Duhet të jemi të saktë në terma. Do doja të ishte në tavolinë një material i hartuar nga inspektoret e Ministrisë së Drejtësisë. Nuk kishim një material të hartuar nga inspektorët por kishim vetëm një shkresë të hartuar nga ministri.

A do kishte qenë e udhës që në momentin që gjyqtarë kaq të rëndësishëm deri sa të qartësohet situata të qëndrojnë jashtë vendimmarrjes ?
Ministri i Drejtësisë nuk pranoi të caktonte masë tjetër për tre gjyqtarët.

Cila do ishte masa e duhur? 
Do ju lutem të më mirëkuptoni në këtë pikë nuk do doja të komentoja.

Nuk është personale por fenomenale… 

Sigurisht edhe unë kështu do doja ta trajtoja . Në fjalën time ju referova tre rasteve dhe duhet të shihen si të tillë. Nuk mundet të komentoj fjalët e kryeministrit por ajo që mund të them, është fjala e tij është përsëritja e asaj që ka prej kohësh paraqitet kundrejt KLD-së.

Çfarë paraqitet? 
Tendenca për ta fajësuar KLD-në për çdo të metë që kishte dhe ka sistemi i drejtësisë në këtë vend.

Nuk ka asnjë faj KLD? 
Këshilli i Lartë i Drejtësisë aktual para se të gjykohet dhe të shpallet fajtor për të gjitha gjynahet e sistemit gjyqësor duhet të thirret dhe të pyetet çfarë ka bërë për ta rregulluar sistemit. Nëse KLD vendoset që në krye të herë. Me ardhjen e ministrit Naço, në bandën e të akuzuarve parimet e prezumimit të pafajësisë nuk respektohen.

Merkel që flet për reformën në drejtësi, nuk e njeh KLD dhe sistemin e drejtësisë në Shqipëri? 
Për reformën kemi folur ne të parët kur u ulëm në karriget që mbajmë sot. Para se të akuzohet KLD për atë që nuk ka bërë të analizojmë si e gjeti gjendjen në sistem çfarë detyrash dhe angazhimesh mori KLD. Çfarë pune ka bërë në këto dy vite. Para se ta gjykojmë të studiojmë mënyrat se si të gjithë bashkë duhet të zgjedhim për ta nxjerrë nga problematike. Nuk është zgjidhje ta quajmë Sude, të korruptuar dhe kriminel.

Nuk ju pëlqen kur ju thonë “Sude” por edhe vet presidenti flet për zarfe… 
Ka qenë vet presidenti i pari që ka artikuluar nevojën për reformë./ Do më thoni një rast tjetër kur unë apo dikush tjetër ka mohuar që sistemi gjyqësor ka problem. Jemi të ndërgjegjshëm që sistemi gjyqësor ka probleme. Vendi ynë ka edhe specifikën e vet të problematikës. Ka gjyqtar shumë të mirë ka edhe gjyqtarë që nxijnë fytyrën tjetër të sistemit. Detyra jonë është të gjejmë një formulë të posaçme për të pastruar njerëzit e korruptuar në sistem. Kjo është sfida.

E keni gjetur formulën në këto dy vjet? 
Për fat të keq ka hasur në vesh të shurdhët. Formula që këshilli ka gjetur ka qenë në përshtatje me kuadrin ligjor në fuqi. Kemi filluar realizimin e një detyrimi ligjor që nuk ishte bërë prej 25 vitesh sistemi i vlerësimit të gjyqtarëve. Ligji e detyron të bëhet çdo tre vjet. Kritika e parë e zotit Naço ka qenë për këtë për sistemin e vlerësimit. Zoti Naço zgjodhi në çdo rast oponencën përbaltjen.

Siç tha edhe Presidenti i Republikës, ka gjyqtarë që nuk e nisin ditën pa marrë zarfin, dua të di për këtë çfarë është bërë, a ka raste konkrete procedimesh? 
Sigurisht në një pjesë që ne kemi pasur në dorë kemi vepruar, por në një pjesë tjetër nuk mund të veprojmë pa një mirëkuptim edhe nga pala tjetër, që në këtë rast është qeveria. Për mendimin tim që të kemi sot një sistem të besueshëm, gjyqtarët duhet të ndihen të trajtuar në mënyrë më dinjitoze dhe të ndihen të kontrolluar në mënyrë të vazhdueshme. Të trajtuar më mirë nga ana financiare dhe në kushtet e punës. Është e pamundur të duket që po jepet drejtësi kur gjyqi zhvillohet në zyrën e gjyqtarit në një ambient 6 m2.

Por kjo nuk e detyron një gjyqtar të korruptohet sepse nuk ka ku e bën gjyqin? 
Këto janë elementë që mblidhen në një pike të vetme. Gjyqtari detyrohet të punojë në këto kushte pune. Kur një person asiston në një gjyq që po zhvillohet në zyrën e gjyqtarit nuk mund të krijohet besimi që ai duhet të ketë ndaj gjyqtarit. Kontrolli sistematik bëhet në dy mënyra, që KLD po i zbaton por që askush nuk po i përmend. Ndjesia që gjyqtari ka që çdo vendimmarrje e tij do të kontrollohet , e bën këtë gjyqtar akoma më të përgjegjshëm. Sot të gjitha procedimet që ministri i Drejtësisë ka sjellë në KLD, janë punë e Inspektoratit të sistemit të drejtësisë.

Pse nuk bëhen publike mbledhjet e KLD-së që ne të mos kemi pikëpyetje kaq të mëdha? 
Mbledhjet e KLD-së për shkak të problematikave shpesh herë sensitive dhe shpesh herë pa interes që trajtohen nuk mund të bëhen publike. Për rastet kur ligji e lejon mund të merret protokolli i mbledhjeve. Për rastet kur trajtohen të dhëna sensitive nuk mund të jepen. KLD po bën maksimumin e mundshëm që të verë përpara përgjegjësisë të gjithë qytetarët që konstatohen me shkelje. Ministri i Drejtësisë publikoi faqen për denoncime, por asnjë informacion i denoncuar në këtë faqe për raste korrupsioni nuk është sjellë në KLD.

Jo më kot thamë që jeni në syrin e ciklonit… 
Kjo nuk do shumë mend për tu kuptuar por nuk na ve në pozita për të mos vazhduar të bëjmë ato gjëra të mira që kemi nisur.

Deklaratat dhe akuzat janë shumë të forta… 
Janë deklarata dhe akuza që kanë filluar që herët pa na dhënë mundësinë që ta provojmë që jemi në anën e reformat dhe ne i kemi filluar të parët reformat në sistemin e drejtësisë. Kushdo që mendon se sistemi i drejtësisë do rregullohet në teor apo për një vit gabon. Sistemi ka probleme që nuk zgjidhen as me një ditë, as me një vit. Ka probleme që do duhen dekada që të zgjidhen. Edhe deklarimet politike nuk po ndihmojnë të ketë një besim minimal të njerëzve.

Sipas jush perceptimi është i gabuar? 
Sipas meje nuk është realist. Por që të themi 80 apo 90 % e gjyqtarëve janë të korruptuar apo “Sude” është paka e tepruar.

Këto janë deklarata politike? 
Janë minimalisht jo realiste, që shfrytëzohen politikisht. Politika në çdo rast sistemin gjuyqësor e ka parë si objektiv për të fituar kredite, sepse është një sistem ku publiku bashkohet lehtësisht për kritika. Në Shqipëri për fat të keq për shkak të shumë faktorëve nivelin e zhvillimit shoqëror në çdo palë që humb një gjyq vjen natyrshëm shprehja që gjyqtari donte lekë por unë nuk kisha dhe humba gjyqin. Ka raste të tilla por detyra jonë është ti selektojmë dhe ti nxjerrim jashtë sistemi.

Kë keni nxjerrë jashtë? 
Ne kemi shkarkuar tre gjyqtarë në dy vjet. Për një shtet që ka statusin kandidat nuk janë pak. Shkarkimi i një gjyqtari është fenomen. Ka plot të tjerë për të shkarkuar.

3 në 300, presidenti nuk fliste vetëm për ata të tre… 
Presidenti fliste në përgjithësi për fenomenet negative në sistem. E kemi pranuar që në krye të herës. Ashtu si kundër pala përballë nesh apo kundër nesh duhet të pranojë me urtësi ato që janë të vërteta. Duhet të pranojë që KLD ka bërë një punë të mire.

3 gjyqtar jashtë sistemit është një punë e mirë për ju në dy vjet? 
Kanë folur me nota pozitive. Raporti i komisionit evropian flet me nota pozitive për KLD-në.

Ndonjë gjë negative thot aty? 
Intonacioni është pozitiv. Kritikat dhe thellimi i reformave ka qenë e pranuar. Pranohet progresi i bërë nga KLD, në reformimin sistemit të drejtësisë.

Meqë jemi tek emërimet shyqyr që ka fjalë të mira. Do donim të dëgjonim më shumë. Sipas ministrit të Drejtësisë ka gjetur të emëruar vetëm 6 kryetarë gjykatash, të tjerët ishin të komanduar. A ishte normale kjo situatë? 
Duhet të gjykojnë situatën në të cilën u mor sistemi gjyqësor. Nga 30 gjykata që funksionin, vetëm në dy gjykata ishin të emëruar kryetarët. Nga propozimi që ministri i Drejtësisë paraqiti menjëherë në KLD filloi një reformë rrënjësore. Doli një dekret i presidentit që parashikonte rishpërndarjen e numrit të gjyqtarëve, përcaktonte numrin gjyqtarëve në Gjykatat Administrative. E gjithë kjo reformë para një KLD që sapo po fillonte një detyrë të re ishte masive. Diku do cedonte gjithë kjo punë. U zgjodh që precendencë t’u jepej çështjeve më të rëndësishme. U krijuar Gjykata Administrative. KLD nuk është një institucion lehtësisht i manovrueshëm nga pikëpamja administrative. Përbëhet nga 15 persona që kanë axhenda shumë të vështira për tu koordinuar.

Çfarë i kushton vendimmarrja një trupe, 20 kryetarë gjykatash mund të kalojnë brenda një dite, çfarë kohe fizike i merr KLD-së që të qëndrojnë për më shumë se një vit pa vendim? 
Si fillim shpallet vakant vendi, pritet një muaj dhe në një mbledhje tjetër administrohen të gjitha kërkesat. Pasi administrohen, vlerësohen kërkesat. Më pas ftohen të gjithë kandidatët të parashtrojnë platformat e tyre, është një mini fushatë zgjedhore. Unë besoj se me këto procedura që kemi aplikuar me këto rregulla që kemi vënë, pavarësisht se në disa raste janë konstatuar vonesa, zgjedhjet kanë qenë më të mirat e mundshme. Në momentin kur ne morën detyrën, 28 mandate të kryetarëve të gjykatave kishin skaduar. Përpara nesh KLD-ja edhe mund të respektonte afatet e zgjedhjes së kryetarit të një gjykatë por nuk bënte vlerësim të karrierës së kandidatëve. Posti i kryetarit të gjykatës është një i parë mes të barabartëve. E rëndësishme është që gjykata nuk ka qëndruar pa drejtues. Ministri nga njëra anë kritikon KLD-në se nuk po emëron kryetarët e gjykatave. Dhe në rastin kur KLD vijon të bëjë detyrën pavarësisht se ministri nuk ishte, e kritikon. Në të gjitha emërimet e kryetarëve të gjykatave ministri voton kundër.

A janë emërime politike ato për të cilat flet ministri? 
Në atë votim kategorikisht nuk mund të flitet për shkelje të ligjit. Janë emëruar dy gjyqtarë magjistratë. Ka dhe gjyqtarë të tjerë që KLD i ka emëruar që kanë ushtruar detyra politike. KLD ka ruajtur një fare luajaliteti dhe balance kurdoherë në çdo rast. Kategorikisht nuk është shkelur ligji. Gjyqtarë që kanë shërbyer në administratë janë rikthyer në sistem. Janë rifutur në sistem ish-gjyqtarë që kanë shërbyer në të dy administratat e të dy partive. Ligji imponon marrjen në punë të magjistratëve. Pavarësisht se në këtë rast vota ime nuk shkon me shumicën e anëtarëve të KLD-së, nuk ka shkelje të ligjit në votat e tyre. Është çështje thjesht preferencash në bindjen time profesionale.

A është e vërtetë që ministri Naço ka deklaruar paligjshmërinë e kryetarit të Gjykatës së Durrësit? 
Ne duhet të studiojmë fenomenet, duhet të diskutojmë fenomenet. Ministri i Drejtësisë konstaton, se pavarësish që kritikon pse po vonohen emërimet, në emërimet e gjyqtarëve voton kundër. Mungesë vullneti për bashkëpunim.
Meqë jemi te ministri i Drejtësisë. Do doja që debatin ta orientonim në punën e KLD-së, sfidat dhe problematikat. Nuk kam për qëllim të kundërshtoj në çdo hap ministrin e Drejtësisë. Qëllimi është të sqarojmë situatën. Situata nuk është qa pa shpresë sa duket, apo e bëjnë të duket.

Sulmet e ministrit Naço janë sulme politike apo ka të vërteta profesionale? 
Shqetësimet e zotit Naço për fat të keq kanë një pozicionim të theksuar kundër KLD-së. Zoti Naço thjesht nuk pranon faktin që në KLD me gjithë problematikat e mëdha që ka sistemi po bëhet një punë e mirë.

A keni frikë se mund t’ju shkarkojnë brenda kësaj legjislature? Keni një ligj për reformimin e KLD-së në tryezën tuaj… 
Ligji është në tryezën e anëtarëve të komisionit të ligjeve sepse në dijeninë time Komisioni i Ligjeve nesër a parashikuar seancë për ta diskutuar. Shkresa është nisur sot në Komisionin e Ligjeve bashkë me opinionet dhe rekomandimet që KLD jep për ndërhyrjet në ligj. Nuk kam asnjë lloj frike se mund të më shkarkojnë. Kushtetuta ka parashikuar shumë qartë momentin se kur dhe si evidentohet përgjegjësia ligjore e një anëtari të KLD-së. Një opsion mund të jetë shkarkimin në kapërcim të parashikimeve kushtetuese. Do më vinte keq se nuk do arrija të përfundoja ato që kam vënë qëllim kur kam marrë këtë detyrë. Jam koshient që çdo gjë në këtë moment është e pritshme dhe jam i përgatitur për këtë. Do më vinte keq për nëpërkëmbjen e kushtetutës dhe parimeve.

Në draft parashikohet edhe shkarkimi i anëtarëve të KLD. Mendoni se i hapet rruga shkarkimit të anëtarëve të miratuar nga Kuvendi? 
Nuk mendoj se kjo e hap rrugën e shkarkimit. Rruga e shkarkimit për shkeljet kushtetuese edhe pse nuk është e cituar shprehimisht në ligj mbetet e hapur.

Reforma në gjyqësor nga duhet të fillojë për mendimin tuaj? 
Duhet të fillojë nga evidentimi realist i problematikave që ka sot sistemi dhe shkaqet e këtyre problematikave. Reforma duhet të fillojë nga distancimi politik nga ndërhyrja në sistem dhe nga përfshirja në këtë reformë të vetë trupës gjyqësore. Duhet të fillojë nga mbajtja e fjalës që do të ftohet në tryezën e bisedimeve jo vetëm KLD, por të gjithë institucionet kombëtare dhe ndërkombëtare që kanë eksperiencë në këtë proces. Ligji që konsiderohet fillimi i reformës nuk ka asnjë nga këto. Nuk i është dërguar për mendim asnjë institucioni ndërkombëtar, madje as Komisionit të Venecias. Ligji nuk ka marrë parasysh asgjë nga puna e KLD-së. Ky ligj në vetvete synon realisht zvogëlimin apo kufizimin e sovranitetit që KLD ka sot. Ky ligj e konsideron KLD-në armikun e popullit, paragjykon fajësinë e çdo anëtari të KLD-së në çdo lloj votimi në kundërshtim me parimet kushtetuese themelore dhe jo vetëm. Ky ligj nuk merr parasysh parimin e sigurisë juridike, parimin e prezumimit të pafajësisë, nuk merr parasysh punën e bërë deri më sot nga KLD. Ky ligj ka probleme kushtetuese. Reforma duhet të fillojë me një grup pune të përbashkët. Reforma nënkupton gjithëpërfshirje, jo përjashtim. Kjo reformë është kronikë e një ekzekutimi të paralajmëruar.

Kush do të ekzekutohet, në thonjëza kuptohet? 
Ekzekutimi metaforik do të thotë heqje e sovranitetit të KLD-së.

Jemi në fund do doja t’ju lexoja disa nga mesazhet që kanë ardhur në “facebook”, siç shihet reagimet nuk janë shumë pozitive… 
Reagimet nuk kishin si të ishin ndryshe pasi besimi ka nevojë të ushqehet dhe jo ti hidhet benzinë zjarrit.

Ju bën të ndiheni keq që publiku ju gjykon në këtë mënyrë? 
Që ditën e parë qëllimi ishte rritja e besimit të qytetarëve në sistemin e drejtësisë duke filluar nga rritja e besimit të vet gjyqtarëve te sistemi. Rezultatet janë pozitive. Askush mos mendojë që sistemi i drejtësisë do rregullohet brenda një nate, një stine apo një viti. Janë probleme të trashëguara. Janë probleme që nuk i ka vetëm Shqipëria. I ka gjithë Ballkani dhe jo vetëm, edhe në vendet e Evropës janë kthyer në shqetësim. Perceptimi për sistemin e drejtësisë nuk është pozitiv.

Nesër keni mbledhje të kod keni mesazh për ministrin Naço… 
Shqyrtimi i procedimeve disiplinore për 6 zyrtarë janë nesër në rend dite që po shtyhen nga mungesa e ministrit të drejtësisë.

I keni quajtur të qëllimshme, pse? 
Sepse po bëhen në mënyrë të përsëritur. Kemi arsye të mendojmë që janë të qëllimshme. Janë procedime të ardhura si pasojë e kontrollit të urdhëruar nga unë. Janë procedime që vijnë në mënyrë të përsëritur për disa gjyqtarë problematik.

E prisni prezencën e ministrit Naço? 
E mirëpresim se ashtu sikundër ai ka kërkuar që të futen në rend dite ato çështje janë futur në rendin e ditës.