Kriza në kohë paqe, FMN sugjeron 5 parimet për tatime e taksa të dobishme

Kriza globale financiare tregoi se financat publike janë të ekspozuara ndaj rreziqeve të mëdha që shpesh nënvlerësohen. Rënia ka nxitur borxhin publik në ekonomitë e përparuara në nivele të pashembullt në kohë paqeje. Për të kthyer situatën në hulli FMN propozon pesë parimet e arta që vendet duhet të kenë në fokus kur të hartojnë politikat fiskale.

1.Politika fiskale duhet të jetë kundërciklike

Politika fiskale mund të përdoret për të zbutur ciklin e biznesit. Kjo njihet si politikë anticiklike. Në kohë të këqija, taksat ulen dhe shpenzimet rriten për të vënë më shumë para në xhepat e kompanive dhe konsumatorëve; Në kohë të mira, shpenzimet zvogëlohen dhe taksat rriten. Politika fiskale ka një rol më të madh në stabilitetin ekonomik sot sesa në të kaluarën, sepse bankat qendrore në shumë vende të përparuara kanë ulur normat e interesit shumë afër zero dhe kufizimet e politikës monetare po testohen.

2.Politika fiskale duhet të jetë e favorshme për rritje

Masat e taksave dhe shpenzimeve mund të përdoren për të mbështetur tre motorët e rritjes ekonomike afatgjatë: kapitalin (siç janë makinat, rrugët dhe kompjuterët), fuqia punëtore dhe produktiviteti (ose sa prodhon ne orë).

Në shumë vende, ekziston një shkak i fortë për rritjen e investimeve publike duke pasur parasysh kostot e ulëta të huamarrjes dhe mangësitë thelbësore në infrastrukturë.

Teksa vendet duhet të vazhdojnë të inkurajojnë krijimin e vendeve të punës dhe pjesëmarrjen e tregut të punës. Ekonomitë e përparuara mund të zvogëlojnë tatimin mbi pagat ku është e lartë dhe të përdorin më shumë politika të tilla si ndihma për kërkim të punës dhe trajnime, dhe të miratojnë masa të planifikuara të shpenzimeve për grupet vulnerabil, si punëtorët me kualifikime të ulëta dhe të moshuarit. Tregjet në zhvillim dhe ekonomitë në zhvillim mund të përmirësojnë qasjen në kujdesin shëndetësor dhe arsimin.

3.Politika fiskale duhet të promovojë përfshirjen

Globalizimi dhe ndryshimi teknologjik kanë qenë nxitësit kryesorë të rritjes dhe konvergjencës midis vendeve. Më shumë se një miliard njerëz janë hequr nga varfëria ekstreme që nga fillimi i viteve 1980, shumica e tyre në Kinë dhe indi. Në të njëjtën kohë, pabarazia e të ardhurave është rritur në shumë vende. Në ekonomitë e përparuara, të ardhurat e 1 për qind tëpopullsisë me të ardhura më të larta janë rritur me ritme vjetore pothuajse tre herë më shumë se ato të pjesës tjetër të popullsisë gjatë tre dekadave të fundit.

Tatimet dhe shpenzimet publike janë mjete të fuqishme për të siguruar që vendet të ndajnë pjesën e rritjes së dividentëve në mesin e popullatës. Për shembull, transfertat e kushtëzuara të parave të gatshme (siç janë transfertat tek familjet e varfëra që i bëjnë përfitimet e kushtëzuara nga frekuentimi i fëmijëve në klinikat shëndetësore dhe në shkollë) janë përdorur me sukses për të reduktuar pabarazinë në disa vende të Amerikës Latine.

Politika fiskale duhet gjithashtu të ndihmojë njerëzit të marrin pjesë plotësisht dhe të përshtaten me një ekonomi në ndryshim. Qasje më e mirë për arsimin, trajnimin dhe shërbimet shëndetësore, si dhe sigurimet shoqërore, mund të lehtësojë më shumë jetën e punëtorëve nëse sëmurën apo humbin punën.

4.Politika fiskale duhet të mbështetet nga një kapacitet i fortë tatimor

Pyetja shtrohet se si munden politikëbërësit të arrijnë këtë axhendë ambicioze për politikën fiskale kur borxhi publik është historikisht i lartë? Ku mund të gjejnë burimet?

Qeveritë kanë nevojë për kapacitetetë admirueshme tatimore në mënyrë që të zbatojnë politikat që janëpërshkruar më lart. Tatimet sigurojnë një burim të qëndrueshëm dhe të rregullueshëm të të ardhurave që mund të mobilizohen në rast nevoje. Tatimet gjithashtu janë një element qendror në përcaktimin e aftësisë së një vendi për të shlyer borxhin e saj.

Kjo është veçanërisht e rëndësishme për vendet me të ardhura të ulëta. Rezulton se pothuajse gjysma e këtyre vendeve kanë një raport të taksave ndaj PBB-së që shkon edhe në15 përqind të PBB-së. Dhe pagesat e interesit shpesh konsumojnë një pjesë të madhe të të ardhurave tatimore. Në vendet me të ardhura të ulëta, ndërtimi i kapaciteteve tatimore është prioritet kyç për zhvillimin e qëndrueshëm.

5.Politika fiskale duhet të jetë e kujdesshme

Kriza globale financiare tregoi se financat publike janë të ekspozuara ndaj rreziqeve të mëdha që shpesh nënvlerësohen. Kriza e bankave dhe një rënie të thellë ekonomike nxitën borxhin publik në ekonomitë e përparuara në nivele të pashembullt në kohë paqeje.Qeveritë duhet të kuptojnë më mirë rreziqet që ata i ekspozojnë dhe të miratojnë strategji për t’i menaxhuar ato. Kina jep një shembull të rëndësisë së politikave fiskale të kujdesshme. Në Kinë, borxhi është rritur shumë shpejt në dekadën e fundit, më shpejt se në çdo ekonomi tjetër të madhe. Autoritetet e njohin nevojën për të zbutur ritmin e akumulimit të borxhit dhe për të zvogëluar rreziqet financiare. Kjo është pjesë e procesit të përgjithshëm të ribalancimit të modelit të rritjes në Kinë. Adresimi i këtyre rreziqeve në fillim do të përmirësonte perspektivat për rritje të qëndrueshme në periudhën afatmesme dhe afatgjatë. Politika fiskale, në Kinë, mund të luajë një rol të rëndësishëm në lehtësimin e procesit të rregullimit. Hapa të rëndësishëm janë ndërmarrë ose janë duke u zhvilluar lidhur me menaxhimin financiar publik dhe marrëdhëniet midis niveleve të ndryshme të qeverisjes.