Kryeministri britanik Johnson akuzohet për “pabesi kushtetuese”

Kryeministri britanik Boris Johnson u akuzua të mërkurën për “pabesi kushtetuese” duke kërkuar nga Mbretëresha Elizabetë të pezullojë Parlamentin për një muaj, gjë që komplikon përpjekjet e partive opozitare dhe ligjvënësit konservatorë rebelë për të penguar planet e tij të shkëputjes nga Bashkimi Evropian.

Mbretëresha e miratoi kërkesën pas bisedës që pati me një delegacion ministrash.

Kjo lëvizje e papritur u shton një episod tjetër pripecive në sagën e quajtur Brexit, me rrezikun për të dëmtuar rendin kushtetues të vendit. Ajo shkaktoi zemërimin e udhëheqësve të partive pro-BE-së dhe atyre opozitare. Ata akuzuan zotin Johnson për organizimin e një “grushti kundër Parlamentit” duke kërkuar të kufizojë kompetencat e tij të mbikëqyrjes dhe debatit.

Pezullimi i Parlamentit, i njohur si “prorogation”, është normalisht një formalitet kushtetues, në të cilin trupi legjislativ pezullohet për disa ditë, përgjithësisht çdo vjeshtë, përpara se qeveria të nisë axhendën e re parlamentare me një fjalim të mbajtur nga Mbretëresha.

Ky lloj pezullimi është kompetencë e sovranes, por ndërmerret me këshillën e qeverisë.

Kryetari i Dhomës së Komuneve, John Bercow, ndërmori një sulm të furishëm ndaj Kryeministrit Johnson, duke përdorur fjalë që nuk ishin dëgjuar prej shekujsh nga një kryetar.

“Mbyllja e Parlamentit do të ishte një fyerje ndaj procesit demokratik dhe të drejtave të parlamentarëve si përfaqësues tëzgjedhur të popullit,” tha ai.

Ai shtoi: “Me çfarëdo ngjyrash që të paraqitet, është fare e qartë se qëllimi i pezullimit të tanishëm është të mos lejohet Parlamenti të debatojë për Brexit-in dhe të kryejë detyrën e tij në përcaktimin e një kursi për vendin”.

Pezullimi i Parlamentit bëri gjithashtu që drejtuesit e partive opozitare, duke përfshirë ministren e parë të Skocisë, NicolaSturgeon, që zoti Johnson të bjerë dakord për zgjedhje të parakohshme në vend që të përpiqet ta realizojë Brexitin me marifete politike. Zonja Sturgeon e krahasoi pezullimin me një akt “diktatorial” dhe tha se “është e arsyeshme që ky akt të përshkruhet si grusht shteti” i degës ekzekutive.

“A ta mban të bësh zgjedhje të parakohshme?” – e sfidoi ajo kryeministrin.

Reagimi i furishëm i deputetëve pro-BE-së shënoi një ditë tjetër dramatike për vendin e zhytur në dilemën Brexit, një vend i njohur për qëndrueshmërinë dhe parashikueshmërinë e politikës së tij, por që tani shihet si i mbërthyer nga kaosi politik.

Dita filloi me delegacionin e ministrave që shkonin të takoninmbretëreshën, duke i prishur asaj pushimet në rezidencën e saj skoceze, Balmoral, për ta “këshilluar” që të pezullonte parlamentin për një muaj, dhe që seanca e re parlamentare të fillonte më 14 tetor, dy javë përpara afatit për daljen e vendit nga Bashkimi Evropian.

Pezullimi i jep më pak kohë parlamentit të polarizuar që të bllokojë Britaninë të shkëputet pa marrëveshje me Brukselin, diçka që zoti Johnson është zotuar ta bëjë nëse nuk mund të sigurojë miratimin nga ligjvënësit të një marrëveshjeje të re. Kjo u lë pak kohë ligjvënësve të debatojnë mbi ndonjë marrëveshje të re për t’u negociuar me krerët e BE-së para afatit të daljes në 31 tetor.

Theresa May, paraardhësja e Kryeministrit Johnson, arriti një marrëveshje shkëputjeje me Brukselin një vit më parë, por Parlamenti nuk pranoi ta miratojë atë. Kundër marrëveshjes kishte si ligjvënës pro shkëputjes ashtu edhe nga ata që e kundërshtonin atë.

Sipas Dominic Grieve, një nga deputetët kryesorë konservatorë të rebeluar dhe ish-prokuror i përgjithshëm, pezullimi nënkupton që ligjvënësit do të kenë praktikisht vetëm shtatë ditë kohë për të bllokuar një Brexit pa marrëveshje.

Ai paralajmëroi se ky hap mund t’i kthehet si goditje vetë kryeministrit dhe të veprojë si faktor unifikues që do të krijonte një shumicë, e cila javën e ardhshme mund të sigurojë një mocion mosbesimi ndaj qeverisë, ta rrëzojë atë dhe të shkaktojë zgjedhje të parakohshme, ose të miratojë legjislacionin që kërkon të parandalojë një Brexit pa marrëveshje.

Zoti Johnson drejton një qeveri konservatore të pakicës, e cila varet nga një vend i vetëm në parlament që i takon një partie të Irlandës Veriore. Ndërkaq, në parlament ka një shumicë deputetësh që janë kundër të ashtuquajturit Brexit pa marrëveshje.

Pezullimi i parlamentit, i arritur me sukses nga Kryeministri Johnson përmes miratimit të Mbretëreshës, është diçka jashtëzakonisht e pazakontë në Britani. Vetëm katër herë në histori – në vitet 1628, 1831, 1948 dhe 1997, ka patur pezullime të parlamentit për ta penguar atë të debatojë. Në këto raste, propozimi ka ardhur ose nga monarku, ose qeveria.

Pezullimi i vitit 1628 nga Çarlsi i Parë u bë fitili që ndezi Luftën Civile në Angli.

Ndërsa ligjvënësit nga të gjitha partitë reaguan me zemërim ndaj pezullimit, kreu i Partisë kryesore të opozitës, Jeremy Corbyn, i shtoi një episod të ri dramës duke i shkruar mbretëreshës, me paralajmërimin se miratimi i pezullimit është “kundër dëshirave tëshumicës në Dhomën e Komuneve.” Zoti Corbyn u akuzua se po e tërhiqte mbretëreshën në mosmarrëveshjet për çështjen Brexit.

Zoti Corbyn kërkoi të takonte mbretëreshën përpara se ajo të binte dakord me kërkesën e Kryeministrit Johnson, por letra e tij mbërriti tepër vonë.

Mbështetësit e Kryeministrit argumentojnë se nëse ai vërtet do të donte të mbyllte Parlamentin, ai do të kërkonte një pezullim më të gjatë deri ditën pas përfundimit të afatit. Ata thanë se Parlamenti ka pasur mjaft kohë për të debatuar mbi çështjen Brexit.