Para luftës, regjimi bëri një pazar të qartë autoritar me popullsinë: qëndroni jashtë politikës dhe shteti do t’ju lërë të qetë. Pavarësisht nga një rënie prej një dekade në të ardhurat reale, kjo mbeti një propozim bindës për shumicën e rusëve, veçanërisht pasi represioni u bë më i ashpër.

Lufta ka çuar në represion edhe më të madh. Politika e opozitës dhe media e pavarur janë në fakt të jashtëligjshme. Ligjet kriminalizojnë edhe përmendjen e “luftës” deri në 15 vjet burg. Censura dhe mbikëqyrja në internet  , përfshirë përdorimin e  softuerit për të identifikuar ata që postojnë në mënyrë anonime, janë intensifikuar.

Por ndryshimi më i madh është ai jo i shkallës, por i llojit: regjimi tani nuk kërkon të çmobilizojë popullsinë nga politika, por ta mobilizojë atë pas luftës. Kjo kërkesë për mbështetje aktive, jo thjesht pranim, shënon një zhvendosje thelbësore nga autoritarizmi në totalitarizëm. Mediat shtetërore dhe Kisha Ortodokse tani shërbejnë për një dietë të gjallë dhe histerike të propagandës së kohës së luftës, ndërsa objektet arsimore ngulitin mesazhe të tilla në rininë e kombit. Militarizimi i shoqërisë ruse është duke u zhvilluar.

Por pavarësisht nga shprehjet publike (dhe nganjëherë  performative ) të mbështetjes, ka pak shenja të entuziazmit të vërtetë masiv për luftën. Përshkallëzimi i shtypjes sugjeron se Kremlini nuk ka besim se lufta është – ose do të mbetet – popullore.

Fakti që regjimi filloi “mobilizimin e pjesshëm” të shtatorit 2022 të mbi 300,000 rekrutëve kaq vonë dhe e mbajti kaq të shkurtër tregon ndjeshmërinë e shtetit ndaj ankthit publik. Edhe në këtë mjedis represiv, sondazhi i brendshëm i Kremlinit sugjeron se shumica  e popullsisë tani favorizon bisedimet e paqes.

Opinioni i elitës ka më shumë rëndësi se opinioni publik në Rusi. Regjimi ka nevojë për elitat për të përmbushur funksionet thelbësore, dhe elitat, nga ana tjetër, janë më të vendosura për të mbrojtur interesat e tyre sesa qytetarët e zakonshëm. Pazari i tyre i paraluftës ishte bindja në këmbim të pasurisë dhe sigurisë relative, duke përfshirë mundësinë për të udhëtuar dhe për të dërguar paratë dhe familjet e tyre në Perëndim.

Duke i nënshtruar në mënyrë të vendosur stabilitetin dhe prosperitetin obsesionit gjeopolitik, lufta e ka thyer edhe këtë marrëveshje. Kontrolli shtetëror mbi ekonominë po rritet ndërsa ajo shkon drejt një baze lufte dhe bizneset janë nën presion për të prodhuar materiale për përpjekjet e luftës. Sanksionet po dëmtojnë rritjen ekonomike, duke ndërprerë zinxhirët e furnizimit dhe kanë shkëputur elitat e Rusisë nga Perëndimi. Mjedisi i biznesit vendas po bëhet më i paparashikueshëm dhe i dhunshëm. Krimi i armatosur është  rritur me 30%.

Disa elita, veçanërisht siloviki, e kanë përvetësuar justifikimin e Putinit për pushtimin. Politikanët shprehin mbështetjen publike duke vizituar linjat e frontit për të avancuar karrierën e tyre, por një pjesë e madhe e elitës ka qenë e pakënaqur me luftën që në fillim, pavarësisht se ka vazhduar të punojë për sistemin që e nisi atë.

Më të informuara dhe më pak të ndjeshme ndaj propagandës sesa publiku i gjerë, por gjithashtu të nënshtruara ndaj  mbikëqyrjes në rritje , elitat ruse vazhdojnë të punojnë për regjimin nga frika dhe, në disa raste, nga bindja se po i  shërbejnë popullit dhe jo regjimit.

Lufta ka tendosur burimet e Rusisë. Të ardhurat reale po bien; Rusia sapo ka regjistruar deficitin e dytë buxhetor më të lartë që nga shpërbërja e Bashkimit Sovjetik; dhe gati një milion qytetarë, shumë me arsim të lartë, kanë ikur nga vendi.

Në të njëjtën kohë, shpenzimet federale të nxitura nga lufta u rritën me 58.7% gjatë vitit të kaluar. Gati një e treta e buxhetit federal tani shkon për mbrojtjen dhe sigurinë e brendshme. Duke reflektuar këto vështirësi, shumë të dhëna ekonomike janë klasifikuar.

Duke qenë se regjimi është më i shqetësuar për disfatën në Ukrainë sesa për destabilitetin e brendshëm, ai do të vazhdojë të luftojë luftën duke kërkuar edhe më shumë nga njerëzit e tij duke u ofruar atyre vazhdimisht më pak. Por, për të shmangur provokimin e një reagimi të rrezikshëm negativ, ajo do të kalibrojë, aty ku është e mundur, mobilizimin e burimeve – duke e mësuar popullsinë me luftën dhe duke përgatitur terrenin për përshkallëzim të mëtejshëm.

Lufta e ka bërë Rusinë më represive, ndërhyrëse, të fshehtë dhe të izoluar nga Perëndimi, si dhe më të varfër. Në të gjitha këto mënyra, ajo i ngjan gjithnjë e më shumë Bashkimit Sovjetik. Por tre dallime sugjerojnë se Rusia do ta ketë më të vështirë të menaxhojë streset që imponon lufta.

Së pari, me gjithë shtypjen e tij, shteti është akoma më pak kontrollues sesa në kohën sovjetike. Nuk ka asnjë parti në pushtet që të depërtojë dhe monitorojë çdo institucion (megjithëse Shërbimi Federal i Sigurisë është një ekuivalent funksional) dhe asnjë ideologji koherente për të legjitimuar regjimin. Dhe ndërsa roli i shtetit është thelluar, pronësia private mbetet baza e ekonomisë.

Së dyti, me gjithë izolimin e saj, Rusia është akoma më e hapur ndaj botës së jashtme se sa ka qenë ndonjëherë Bashkimi Sovjetik. Rusët mund të hyjnë në internet – duke përfshirë, me një VPN, uebfaqe të bllokuara – dhe në pjesën më të madhe mund të largohen nga vendi pa vështirësi. Kufizimi i këtyre lirive do të ishte hapi tjetër i dukshëm. Lufta ka nxitur gjithashtu një grindje të paprecedentë publike, megjithëse brenda kufijve të përcaktuar nga Putini, midis strukturave silovike. Edhe propaganda e televizionit shtetëror tregon herë pas here pamje kritike për luftën.

Së treti, Rusia është shumë më e dobët në raport me Perëndimin se sa ishte Bashkimi Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë. Siç vuri në dukje kohët e fundit ish-ministri i financave Mikhail Zadornov, burimet e Perëndimit janë ” të pakrahasueshme “. Nëse Perëndimi i jep Ukrainës mjetet për të fituar luftën, gara do të jetë shumë e pabarabartë.

Me pak fjalë, kapaciteti i Rusisë për të mobilizuar dhe indoktrinuar qytetarët e saj është më i dobët dhe burimet që i nevojiten janë më të mëdha se ato të Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë. Në këtë sfond, Putini ka nisur agresionin më të kushtueshëm të vendit që nga Lufta e Dimrit 1939–40 kundër Finlandës. Nuk ka ende shenja se prishja e kontratave kryesore sociale nga Kremlini po e afron sistemin pranë krizës. Por sforcimet me të cilat përballet do të thellohen.

Ky artikull u botua fillimisht nga Instituti Ndërkombëtar për Studime Strategjike.

Dr Nigel Gould-Davies është anëtar i lartë për Rusinë dhe Euroazinë në Institutin Ndërkombëtar për Studime Strategjike dhe një ish-ambasador britanik në Bjellorusi.