Nga rruga që lidh Tiranën me Podgoricën te “Autostrada e Paqes” në Kosovë/ Investimet e pritshme të BE-së në Ballkan

Lidhjet kryesore nga lindja në perëndim do të përfundojnë ose përparojnë deri në vitin 2024:

– “Autostrada e Paqes” në Kosovë * (që lidh Prishtinën me Niçin në Serbi) do të përfundojë me sektorin e Serbisë në mënyrë të konsiderueshme të përparuar.

-Ndërsa (rrjeti kryesor i) korridorit rrugor (Korridori X) në jug-lindje nga Hungaria përmes rajonit në Bullgari, Greqi dhe më gjerë është përfunduar praktikisht, përfshirë mbështetjen e BE-së, korridori hekurudhor paralel do të modernizohet plotësisht. Në veçanti, bajpasi i hekurudhës Niš në Serbi do të finalizohet në këtë kornizë kohore. Projekti në Korridorin X për të modernizuar lidhjen hekurudhore midis Serbisë dhe Kroacisë, e cila është një çështje thelbësore lidhja në drejtim të transportit hekurudhor, do të përparohet në mënyrë të konsiderueshme, ashtu si projekti për azhurnimin lidhja hekurudhore me Maqedoninë e Veriut.

-Korridori hekurudhor VIII midis Shkupit dhe kufirit bullgar do të jetë thelbësisht përparuar për të lidhur Shkupin dhe Sofjen.

– Çminimi i lumit Sava dhe adresimi i ngushticave në lumin Danub do të jenë përfunduar ose avancuar për të përmirësuar mënyrën e transportit të qëndrueshëm të këtyre të rëndësishme rrugët ujore si pjesë e rrjetit TEN-T, dhe për të lehtësuar zhvillimin e mëtejshëm të shkëmbime intermodale.

Lidhjet kryesore veriore me jug do të përfundojnë ose përparojnë deri në vitin 2024:

– 75% e korridorit kryesor rrugor veri-jug që lidh kryeqytetet e Evropës Qendrore përmes Sarajeva në Bosnjë dhe Hercegovinë në portin Plloçe në bregdetin Adriatik (Korridori Vc) do të plotësohet sipas standardeve të autostradës. Lidhja hekurudhore përgjatë së njëjtës korridori gjithashtu do të azhurnohet.

– Rruga 4 hekurudhore që lidh Beogradin me Podgoricën me portin e Malit të Zi të Barit do të jetë rehabilituar plotësisht nga kufiri i Serbisë deri në det. Korridori rrugor paralel do të jetë avancuar më tej, në veçanti bajpasin e Podgoricës.

– Lidhja e kryeqytetit nga Sarajeva në Podgorica në kryeqytet do të përmirësohet, duke lidhur më tej në rrjetet ekzistuese dhe të planifikuara në Bosnjë dhe Hercegovinë, dhe duke siguruar lidhje më të drejtpërdrejta midis fqinjëve.

– Rruga hekurudhore që lidh Beogradin me Prishtinën do të përmirësohet më tej përmespunimet e ndërtimit në Kosovë dhe nga përgatitjen e dokumentacionit të nevojshëm teknik për punët e rehabilitimit në Serbi.

Më poshtë do të kompletohet ose avancohet deri në vitin 2024:

– Rruga hekurudhore 2 që lidh kryeqytetet e Tiranës dhe Podgoricës dhe shtrihet deri në porti i Durrësit, është një projekt kryesor për rajonin dhe do të përmirësohet përmes rehabilitimi i 120 km linje hekurudhore në Shqipëri drejt kufirit me Malin e Zi.
– Do të ndërmerren hapa kryesorë për të përfunduar “Autostradën Blu” përgjatë bregdetit nga Kroacia poshtë në Greqi: bajpasi i rrugës së Tiranës do të përfundojë dhe dy seksione të tjera në Shqipëri plus anashkalimi i Budvës në Malin e Zi do të përparojë thelbësisht.

Do të mbështetet përdorimi i shtuar i burimeve të ripërtëritshme të energjisë, në përputhje me ato të rajonit
preferencat e mundshme dhe kombëtare. Projektet konkrete vijuese mund të mbështeten:

– Rehabilitimi i Hidrocentralit Fierza në Shqipëri do të përfundojë, dhe ndërtimi i hidrocentralit Skavica përparoi, në mënyrë që të rritet potenciali për vendin dhe përfundimisht rajonin me qëllim që të rritet eksporti i energjisë elektrike nga energji e pastër.

– Sistemi hidroenergjetik Piva në Malin e Zi do të zgjerohet me fillimin e ndërtimi i Hidrocentralit të Komarnicës.

– Përgatitjet për ndërtimin e Sistemit Hidro Sistemit Ibër-Lepenc Faza II në Kosovë do të përshpejtohet.

– Investimet në parkun e erës dhe termocentralin në Maqedoninë e Veriut do të jenë thelbësisht avancuar dhe të shërbejë si një shembull për investime në të ardhmen provë duke përdorur të rinovueshme
potenciali energjetik i rajonit.

Kalimi nga qymyri shumë ndotës në burime më të qëndrueshme dhe të gjelbra të energjisë prodhimi do të jetë thelbësor për rajonin për të përmbushur angazhimet e tij sipas Marrëveshjes së Parisit. Tubacionet e gazit të mbrojtura nga e ardhmja mbështesin tranzicionin e ulët të karbonit dhe tranzitin e dekarbonizuar gazi dhe hidrogjeni do të luajnë një rol kryesor, si dhe linjat performuese të transmetimit të energjisë elektrike dhe
rrjete inteligjente për përdorimin e shtuar të burimeve të ripërtëritshme të energjisë në përputhje me potencialin e rajonit.

Projektet konkrete vijuese mund të mbështeten:
– Si pjesë e tubacionit Trans Adriatik, ndërtimi i gazit Fier-Vlorë tubacioni në Shqipëri do të përfundojë dhe tubacioni Jon-Adriatik përgjatë bregdetit do të përcaktohet me përparësi, duke lehtësuar një diversifikim të madh të burimeve të furnizimit me gaz në Rajonin e Ballkanit Perëndimor dhe më gjerë

– Ndërlidhësi i Gazit Bosnjë dhe Hercegovinë – Kroaci, duke plotësuar sa më sipër diversifikimi, dhe rritja e potencialit dhe diversifikimi i gazit ekzistues sistemi i shpërndarjes në vend, do të kompletohet.

Maqedonia e Veriut – Ndërlidhja e Gazit Kosovë, dhe duke zgjeruar tashmë do të fillojë investimi i vazhdueshëm i ndërlidhës Maqedonia Veriore – Greqi ndërtimi.

– Ndërlidhja e Gazit Maqedoni Veriore – Serbi do të përgatitet për ndërtim.

– Korridori Trans-Ballkanik i Transmetimit të Energjisë Elektrike në Serbi si pjesë e ndërlidhja midis Serbisë, Malit të Zi dhe Bosnjë dhe Hercegovinës do të jetë përfunduar për të siguruar shtyllën kurrizore për shpërndarjen e energjisë elektrike në të gjithë rajonin dhe drejt BE-së.