Si arriti Stephen Hawking “të tallet” me vdekjen?
Kur Stephen Haëking ishte 21 vjeç dhe studionte në Universitetin e Oksfordit, u diagnostikua me sklerozë laterale amiotrofike (ALS), një sëmundje degjenerative moto-neuronale që shkakton paralizë progresive të muskujve dhe 90% të pacientëve e çon në vdekje brenda 2-5 vitesh.
Megjithatë, fizikanti britanik, i cili në vitin 1985 ishte në prag të vdekjes për shkak të pneumonisë, janarin e shkuar mbushi 75 vjeç.
Edhe pse aktualisht është i paralizuar pothuajse tërësisht dhe mund të komunikojë vetëm përmes një zëri të kompjuterizuar dhe me lëvizjen e një muskuli në faqe që kap sensorin e një kompjuteri të projektuar posaçërisht për të, sëmundja nuk ka mundur të frenojë aktivitetin e tij shkencor.
Pasi punoi për 30 vjet si profesor matematike në Universitetin e Kembrixhit, Haëking aktualisht mban postin e drejtorit të kërkimeve në Qendrën për Kozmologji Teorike.
Shumica e pacientëve me ALS që diagnostikohen pas moshës 50 vjecc vdesin në pesë vitet e mëpasshme.
Sipas Leo McCluskey, profesor i neurologjisë në Universitetin e Pensilvanisë, Haëking arriti të “mashtrojë” vdekjen, sepse ai është diagnostikuar me këtë sëmundje që kur ishte shumë i ri.
Jetëgjatësia e pacientëve me ALS shpesh varet nga kohëzgjatja e funksionimit të neuroneve përgjegjëse për lëvizjen e diafragmës dhe muskujve të gëlltitjes.
Në rastin e parë, pacientët vdesin nga insuficienca respiratore (nuk marrin dot frymë), ndërsa në rastin e dytë vdesin nga uria dhe etja, thotë McCluskey për revistën “Scientific American”.
Megjithatë, nëse kjo nuk ndodh, një person mund të jetojë për shumë vite, por me një cilësi shumë të keqe jete, si në rastin e vetë Hawking.
Sëmundja e fizikantit britanik “është shembull i mahnitshëm i ndryshueshmërisë së sëmundjes, dhe është shpresë për pacientët se mund të jetojnë më gjatë”, thotë profesori.
Mund të kurohet ALS?
Shkaqet dhe mekanizmat e ALS, e cila mbetet e pashërueshme, po studiohen. Megjithatë, dihet që sicc ndodh me shumë sëmundje të tjera neurodegjenerative, në qelizat e trurit grumbullohen proteina jonormale.
5 – 10% e të gjitha rasteve të ALS janë për shkak të faktorëve të trashëgueshëm. Megjithatë, sëmundja mund të shfaqet jo nga një por nga shumë gjene. Për të trajtuar ALS ose të paktën për të ngadalësuar zhvillimin e saj, është e domosdoshme të gjenden komponimet që rregullojnë veprimtarinë e këtyre gjeneve.
