Përdorimi i kufizuar i gjuhës shqipe përçan partnerët e koalicionit

Grupi i punës për kushtet kushtetuese nuk ka të diskutojë për ndryshimin e përkufizimit të gjuhës në shqipe Kushtetutën e Maqedonisë së Veriut, e cila në aktin më të lartë juridik në vend njihet si gjuhë, të cilën e flasin mbi 20 për qind e popullsisë që jeton në këtë shtet.

Kështu ka deklaruar kryetarja e punës për ndryshimet kushtetuese, Margarita Caca-Nikollovska, duke komentuar paralajmërimet e partisë Aleanca për shqiptarët dhe të zyrtarëve të saj që në qeveri se “ndryshimet duhet të kenë edhe përkufizimin e gjuhës shqipe në kushtetutë” .

Nikollovska ka deklaruar për mediat maqedonase se mandati i grupit të punës është i vendosur dhe se nuk do të bëjë të lëvizë nga ajo që është ngarkuar nga Qeveria e Maqedonisë së Veriut.
“Absolutisht nuk do të punojmë në bazë të një gjendjeje të shoqërisë nga Qeveria lidhur me ndryshimet kushtetuese. Pra, e gjithë puna jonë do të jetë në lidhje me kushtetutën. Partitë mund të flasin si të duan dhe të paraqiten në këtë mënyrë. Mandati punues është grupi i qartë në vendimin për themelimin e atij organi, janë theksuar arsyet dhe mandatin tonë ka të bëjë vetëm me ato ndryshime të kushteve në pjesën më të madhe të saj”, ka deklaruar.
Caca-Nikollovska ka thënë se të premten, më 19 maj, grupi i punës do të votojë rregulloren që ka të bëjë me pikat, për të cilat do të punojë dhe do të sjellë vendime që më pas do të miratohen në Kuvendin maqedonas.

Grupi punues është formuar me kërkesë të Qeverisë për hartimin e ndryshimeve në Kushtetutën e propozimit në konkluzionet e Kuvendit për “Konkluzionet franceze” e që kanë të bëjnë me përfshirjen e pakicave bullgare në preambulën e Kushtetutës, si popullatë shtetformues. Por, ministri i Drejtësisë, Krenar Lloga, në një prononcim për Radion Evropa e Lirë ka thënë se prioritet i grupit të punës do të jetë preambula, por tema e debatit do të ketë edhe për gjuhën shqipe përkufizimin e së cilës duhet të ketë zgjidhje.

“Në grupin e prioriteteve të punës mbetet preambula, mirëpo aty do të hapen të gjitha temat, përfshirë edhe këto që përmenden, përkufizojnë gjuhën shqipe. Por, ne të procesojmë vetëm, për këtë të cilat do të bëjmë ato të numrit të nevojshëm dhe unë shpresoj se edhe kjo çështje, cila na prek neve si shqiptarë, do të marrë të drejtën dhe zgjidhjen e duhur ligjore. Besoj se kjo dhe çështje të tjera që unë kam kërkuar, do të mund të futen në pakon e ndryshimeve kushtetuese dhe ato të votohen”, ka deklaruar për Radion Evropa e Lirë, ministri i Drejtësisë, Krenar Lloga.

Nga ana tjetër, një mundësi të tillë e ka ndryshuar kryeministri Dimitar Kovaçevski. Ai ka thënë se prioritet do të ketë vetëm pjesën e preambulës, për përfshirjen e pakicës bullgare në të, ashtu siç parashihet me ndjenjan me Sofjen. “Unë mendoj se ne kemi një prioritet. Në Kuvend kemi miratuar një negociuese që është pranuar edhe nga partia Aleanca për Shqiptarët. Ne do të shohim se si do të rrjedhin bisedimet, por vlerësojmë se hapja e kapitujve dhe vazhdimi i rrugës së integrimit në BE deri në vitin 2030 është prioriteti ynë kryesor”, ka deklaruar Kovaçevski.

Por, nga Aleanca për Shqiptarët thonë se nuk do të heqin dorë nga kërkesa për ndryshimin e statusit të gjuhës shqipe në kushtetutë.

Kryetari i kësaj partie, Arben Taravari, në një intervistë për Zërin e Amerikës, më 16 maj se partitë maqedonase duhet të përmbahen një premtim që kanë dhënë në vitin 2019 për zgjidhjen e kësaj çështjeje. “Kërkesa jonë është që formulohet 20 për qind të zëvendësohet me fjalën “gjuhë shqipe”. Kjo përkrahet nga të gjitha partitë politike shqiptare që janë të vendosura me deputetë në Parlament. Partitë maqedonase së paku deklarativisht kanë thënë se kjo nuk iu prish punë”.

“Kur ndodhin ndryshime kushtetuese për Marrëveshjen e Prespës (Marrëveshje me Greqinë për ndryshimin e emrit të shtetit) në vitin 2019 kishim premtime nga të gjitha partitë maqedonase se në hapjen e kushteve shqipe të Kushtetutës gjuha do të jetë të jetë [gjuhë]. do të jetë si gjuhë në numër prej ’20 për qind’ por si fjalë, ‘gjuhë shqipe’.

Ndryshimet kushtetuese miratohen me dy të tretat, apo me 80 nga 120 votat e deputetëve të Kuvendit të Maqedonisë së Veriut.

Shuma parlamentare, ka 74 parlamentare që do të thotë se pa votat e opozitës ndryshont mund të përfshihet në pakicë bullgare në kushtetutë.