Adresa ku lindi e ardhmja
Fejton i shkruar në 10-vjetorin e nisjes me bujë të punës për krijimin e Sistemit të Ri të Adresave

Kur ministrja virtuale Diella hyri në muajin e nëntë të shtatzënisë së saj me 83 fëmijë digjitalë, shteti u përball me një problem që s’e kishte parashikuar as në strategjinë e shtetit digjital, as në kontratat e drejtpërdrejta me miqtë arabë: ku do të lindte?
Serverët e Smart City-t u ndezën njëherësh. Kamerat u kthyen nga njëra-tjetra, si të kërkonin ndihmë. Dy satelitët Albania 1 dhe Albania 2 panë nga lart dhe panë gjithçka, përveç asaj që kërkohej: një adresë.
— Jepni koordinatat, — kërkoi sistemi qendror i Inteligjencës Artificiale, me një zë të edukuar në seminare ndërkombëtare.
— Tek pallati me shigjeta, — u përgjigj operatori, pa pikë dyshimi.
— Ka 11 pallate me shigjeta, — tha sistemi.
— Jo ai. Tjetri. Ai prapa fabrikës së bukës.
AI-ja ndaloi për një çast. Pastaj pyeti me kujdes shkencor:
— Cila fabrikë?
— Ish-fabrika. Ajo që ishte përballë ish-uzinës Enver.
Në atë moment, në server ra një qetësi e rëndë, si para një ndërprerjeje dritash. Në ekran u shfaq një mesazh i shkurtër:
“Referencë e vlefshme për qytetarët. E papërdorshme për sistemin.”
U thirr policia.
Patrulla e parë u nis drejt ish-stadiumit “Dinamo”. Në GPS ishte shënuar qartë “Tek materniteti i vjetër”. Sapo arritën, operatori elektronik foli me zë të bindur: “Keni mbërritur në destinacion.” Para tyre kishte një parking, ca kafene dhe një tufë me burra që pinin kafe.
— Këtu lind ministrja? — pyeti polici.
— Jo, — tha burri. — Më tutje. Aty ku ishin tulipanët në Kopshtin Botanik. Po jo këta të rinjtë. Ata të vjetrit.
Patrulla e dytë u nis drejt kafazit të Ariut në kopshtin zoologjik. Ariu nuk ishte më, kafazi po ashtu, por adresa funksiononte ende me përpikmëri njerëzore.
— Jo këtu, — u tha roja. — Prapa. Nga ana e pallateve të verdha.
— Cilat pallate të verdha?
— Ato që dikur ishin gri.
Ndërkohë, në Kryeministri, Diella u shfaq në ekranin gjigant. E qetë, elegante, shtatzënë në cloud.
— Sipas të dhënave të mia, — tha ajo, — unë ndodhem “afër”.
— Afër kujt? — pyeti një drejtor.
— Afër asaj që ka qenë.
Kryeministri doli për deklaratë. Tha se kjo ishte një lindje historike. Se 83 fëmijët do të ishin reformatorë. Njëri për adresat, një tjetër për kamerat, një i tretë për shpjegimin pse asnjëra s’po funksiononte ende. Siguroi se sistemi ishte gati, vetëm realiteti kishte nevojë për përditësim.
Kryeministri e mbante mend shumë mirë kur fiks dhjetë vjet më parë, në nëntor të vitit 2015, nga skena e Pallatit të Kongreseve shpalli përpara sallës së mbushur plot se që sot fillonte punë sistemi i ri i adresave.
Por puna nuk priste që të humbiste kohën me kujtime.
Në minutat e fundit, kur dronët fluturonin kot mbi ish-uzinën Enver dhe GPS-i këmbëngulte se “destinacioni ndodhet diku afër”, dikush mori vendimin më të zgjuar të mundshëm:
— Thirrni një taksi.
Taksia erdhi menjëherë. Shoferi, Dauti, një tirons i vjetër rreth të gjashtëdhjetave, kishte një hartë të Shqipërisë të gdhendur në mendje. Pa pyetur për koordinata, ai tha:
— Hipni. E di unë.
Makina u nis. Kaloi pallatin me shigjeta, u kthye prapa fabrikës së bukës, ndaloi një çast tek ish-kinemaja “17 Nëntori”, vazhdoi drejt kafazit të Ariut dhe u fut nga një rrugë që s’ishte në asnjë hartë, por që të gjithë e njihnin.
Në sediljen e pasme, Diella ndjeu kontraksionin final. Serverët u lidhën me celularin e shoferit. Mjekët virtualë u shfaqën në ekran. Drita e taksisë u ndez. Dhe, mes një kthese “jo këtu, më tutje”, lindja ndodhi.
83 fëmijë digjitalë erdhën në jetë në taksi. E ardhmja e Shqipërisë. Ata që ishin piketuar të zëvendësonin 83 kukulla në parlament.
Makina ndaloi. Shoferi u kthye dhe tha me qetësi profesionale:
— Ja ku jemi.
— Ku? — pyeti sistemi.
— Këtu, — tha taksisti. — Fiks këtu.
Në certifikatën e lindjes u shënua:
Vendlindja: Aty afër
Adresa: Taksi, linja urbane e kujtesës
Referencë zyrtare: Pyet shoferin e taksisë
Dhe kështu, për herë të parë në historinë moderne të vendit, e ardhmja e Shqipërisë u regjistrua saktë: jo në një ndërtesë, jo në një sistem, por në një taksi me një shofer tironsin e vjetër, Dautin, i vetmi që mund të orientohet pak a shumë në realitetin tonë urban.



