„Big fucking German“ – Marrëdhëniet gjermano-britanike
Nga data 23 deri në 26 qershor Mbretëresha e Anglisë, Elisabeta II viziton Gjermaninë. Një vështrim në marrëdhëniet gjermano-britanike rrëfen mbi klishetë negative, por edhe admirimin që i ka karakterizuar ato.
Nganjëherë barcaletat thonë më shumë se analizat fjalëshumë. Njëra të thotë: Kur Heinrich Lübke, presidenti gjerman i Republikës Federale (1959-1969), me sa duket jo aq i afërt me gjuhën angleze, pyetet nga një kamarier anglez, se çfarë dëshiron t’i ofrojnë, ai përgjigjet: „Një steak budalla“, me sa duket për shkak të ngjashmërisë presidenti ndërron (bloody-i gjakosur, pra- i skuqur pak) – me budalla. Përgjigja e kamerierit: „Me patate të dreqosura, sir?“
Nuk ka rëndësi nëse ka ndodhur vërtet kështu. Por përpjekjet e Lübkes për të folur anglisht në kohën kur ishte president ishin në Gjermani një ftesë për barcaleta dhe buzëqeshje për ata që nuk e donin. Lübke si tabelë për tallje – kjo shkonte me imazhin e britanikëve për „the germans“. Ne ishim „the huns“ – hunët, budallenjtë. Por humori anglez njeh edhe një anë tjetër. Admirimin: Futbolli është një lojë 11 me 11-të, përkufizoi njëherë Gary Lineker, sulmuesi i njohur anglez në vitet 80-të, por në fund fitonin gjithmonë gjermanët. Asnjëherë kjo nuk u bë më e qartë se në ndeshjen me Brazilin vitin e kaluar.
Afrim që të habit
Britanikët dhe gjermanët ka pasur gjithmonë më e pakta një marrëdhënie specifike. Megjithatë ka kohë që të dyja palët janë bërë miq. Gati 300.000 gjermanë jetojnë e punojnë rregullisht në Angli, tendenca në rritje. Për vit prindërit e interesuar për arsimin nga Flensburgu në Garmisch i dërgojnë fëmijët në shkollat angleze duke u paguar financierëve të konvikteve gati një pasuri të vogël. Për atë që fëmijët të veshin uniformë në shkollë. Nuk ka dyshim: Britania e Madhe është në modë dhe Londra – një nga qytetet më atraktivë të votës. E mbretëresha? Ajo gjithmonë ka qenë një objekt nostalgjik për teutonët.
Por edhe nga ana tjetër gjermanët kanë fituar prestigj. Boris Becker është i dashur për fitoret e tij në Wimbledon, e nën shprehjen në dukje ordinere „”Big fucking German” ngre krye një nderim për teutonin Per Mertesacker, mbrojtësin e Arsenal London. „Ju nuk jeni të komplikuar“, lëvdon Simon McDonald gjermanët, ambasadori i Britanisë së Madhe në Berlin, 25 vjet pas rënies së Murit të Berlinit. Por në vitin 1945 marrëdhëniet nuk ishin aspak të pakomplikuara.
“Don’t mention the war!” – Mos e përmend luftën
Nëse Lufta e Parë Botërore ishte halë në sy për anglezët– kjo sidomos për shkak të sulmit me gaz të gjermanëve, një shkelje e parimit të ndershmërisë për anglezët -, sulmi që Hitleri bëri me bombardimet në Coventry dhe Londër i rrënoi ndjenjat e afrimitetit. Populli britanik, dy dekada pas sulmit të njohur si D-Day ka qenë më armiqësori se çdo popull tjetër brenda NATO-s ndaj gjermanëve, kështu shkruan publicisti, Peregrine ëorsthorne.
Po, një gjysmëshekulli më pas vlente e kundërta e paralajmërimit të Basil Fawlty’s nga seria e njohur televizive, „Fawlty‘s Towers“ –„don’t mention the war“ – sepse gjithkush fliste për luftën. Edhe barcaletat jo korrekte politikisht ishin të zakonshme deri në vitet 90-të. Kjo kohë ka marrë fund. Shtypi bulevardesk i ndjek më shumë rregullat e „political correctness“. Sot gjermanët pranohen, por nuk mund të thuhet kështu për vitin 1965.
Vizita e Mbretëreshës në vitin 1965 –vizita e shekullit
Dy vite përgatitje u deshën për vizitën e Mbretëreshës Elisabeta II në vitin 1965, të parën që nga vizita e Edward-it të VII në tokën gjermane. Për të dyja palët kishte çështje që duheshin sqaruar. Sidomos si duhej vepruar me lidhjen faresfinore gjermane të bashkëshortit, princit Philip, madje disa anëtarë të familjes së madhe të Philipit kishin qenë të afërt me nazistët. Bashkëshorti i Mbretëreshës duhej të duronte akuzat e shtypit britanik, si „zëdhënësi i gjermanëve në Angli“. Asgjë nuk ishte më e padurueshme për britanikët se kujtesa e vazhdueshme për lidhjen e afërt mes Mbretërisë dhe gjermanëve.
Por Mbretëresha nuk u step. Për 11 ditë rresht ajo vizitoi Gjermaninë nga Mynihu në Hamburg, shkoi në Berlinin Perëndimor, por edhe në qytete të vogla si Marbach, Kaub apo Soest. Deputeti socialdemokrat, Carlo Schmidt në një interviste për „Guardian“ vëren se “gjermanët e ndjenë këtë si dhënien fundi të statusit si një komb i përçmuar.“
Zilia gjermane për “Republikën me kurorë mbretërore”
Por edhe në vizitat e tjera, Mbretëresha Elisabeta II i entuziazmoi masat – në vitin 1978, 1992, 2004. Ajo vepron dhe dërgon mesazhe në një nivel tjetër, pavarësisht se në skenën politike mes Londrës e Berlinit –më parë Bonnit – ka përplasje. Mbretëresha “Elisabeth”, e cila më 10 shtator ngjitet në fronin e monarkes më të moshuar ende në detyrë duke tejkaluar Mbretëreshën Viktoria (1837-1901), ka ruajtur gjithmonë ekuilibrat. Pavarësisht nëse Margret Thatcher e torturonte BE-në me kërkesa provokative („I want my money back“), nëse paundi britanik nuk i bashkangjit unionit monetar, apo kryeministri Cameron kërcënon me daljen nga BE, -Mbretëresha ka qëndruar e pandikuar nga përplasjet në skenën politike europiane.
Ajo ka qenë dhe është për gjermanët që nga fillimi i regjencës së saj një figurë e mrekullueshme. Daily Mirror në vitin 1965 e shprehur më së miri këtë entuziazëm në shprehjen dygjuhëshe para vizitës në vitin 1965 –„It’s the Queen –wunderbar“ – „Është Mbretëresha –mrekulli“. Nuk është për t‘u çuditur që gjermanët brenda vetes ndjejnë pak zili për të afërmit e tyre britanikë, që sipas fjalëve të George Orwellit ia kanë dalë të kenë një „Republikë me kurorë mbretërore“.
