Bullgaria dhe qëndrimi i saj në samitin e NATO-s në Varshavë

Në Varshavë më 7 dhe 8 korrik NATO-ja do të zhvillojë samitin e saj të parë pas tërheqjes së Britanisë së Madhe nga BE-ja. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg komentoi se pas vendimit të Britanisë së Madhe për t’u larguar nga BE-ja, Evropa është më e shpërndarë sesa deri tani, kurse situata është edhe më e paparashikueshme. Sipas disa specialistëve, në fakt Brexit nuk është pavarësi e Britanisë së Madhe nga Evropa, por pavarësi e Evropës nga SHBA-ja dhe në fakt kështu ka ardhur fundi i perspektivës anglo-saksone në BE. Sipas disa specialistëve të tjerë ka të ngjarë që pas Brexit-it evropian të ketë Nexit atlantik (NATO+exit).

Çfarë do të jetë pozita e Bullgarisë lidhur me këtë situatë në takimin e nivelit të lartë të NATO-s?

Këto pozita u saktësuan në fund të javës së kaluar në mbledhjen e jashtëzakonshme të qeverisë. Ministri i Mbrojtjes Nençev theksoi se ato janë përqendruar te rritja e nivelit të sigurisë dhe e pranisë së balancuar të aleancës në krahun e saj lindor dhe në rajonin e Detit të Zi, te krijimi i stabilitetit në periferinë e NATO-s dhe te përballimi krizave dhe i rrymës së refugjatëve. “Prani e forcuar” në Detin e Zi sipas qeverisë do të thotë grafik më intensiv të stërvitjeve nën egjidën e NATO-s në përputhje me konventën e Montrjos, sipas së cilës anije luftarake të shteteve jashtë regjionit të Detit të Zi mund të qëndrojnë në ujërat e Detit të Zi jo më shumë se 21 ditë. Teza për praninë e forcuar në Detin e Zi u argumentua nga kabineti me domosdoshmërinë për ndërprerjen e rrymës së migrantëve përmes tij, si operacioni i NATO-s në Detin Egje, dhe përjashton kategorikisht orientimin e stërvitjeve ushtarake kundër Rusisë.

Para tri ditësh Ministri i Jashtëm i Bullgarisë Daniell Mitov deklaroi se në Varshavë Sofja do të ngulë këmbë që vendet nga krahu verilindor i NATO-s, domethënë shtetet baltike dhe Polonia, të trajtohen në një mënyrë me ato të krahut juglindor – rajoni i Detit të Zi dhe pjesa tjetër e kufirit të jashtëm juglindor të NATO-s. Është interesante se si kjo pikëpamje do të gërshetohet me fjalët e deklaruara javën e kaluar nga Ministri i Jashtëm i Gjermanisë Frank-Valter Shtajmajer se stërvitjet ushtarake të NATO-s në Poloni dhe në Regjionin Baltik janë “inkurajim i luftës” kundër Rusisë. Përsëri para tri ditësh, Ministri i Punëve të Jashtme Daniell Mitov komentoi se NATO-ja nuk ka nevojë për konfrontim ushtarak, sepse sanksionet ekonomike kundër Rusisë funksionojnë mirë. Kjo deklaratë koincidon në një moment, në të cilin vendet evropiane zënë pozita kontradikotore sa i përket kësaj çështjeje – më skeptike ndaj sanksioneve janë Italia dhe Hungaria, kurse Polonia dhe republikat baltike i përkrahin më shumë.

Delegacioni bullgar në samitin e NATO-s në Varshavë do të punojë për një deklaratë të përbashkët midis NATO-s dhe BE-së, e cila të kontribuojë suplementarisht për partneritetin strategjik në krijimin e aftësive ushtarake, kundërveprimit të kërcënimeve kibernetike dhe të atyre hibride, për këmbimin e informacionit, krijimin e kapacitetit në sektorin e sigurimit, në sigurinë detare, në migracion etj.

Me largimin e BE-së nga Britania e Madhe, debati mbi këto çështje të ndjeshme vështirësohet suplementarisht dhe me të vërtetë është vështirë për t’u parashikuar, por zhvillime të reja mund të presim që pas disa ditësh

Vesella Mançeva