Rrezikon të kthehet kriza e Euros?

Sapo Portugalia u largua nga ombrella e mbrojtjes së Eurozonës, i duhet të përdorë sërish paratë e Trojkës për të shpëtuar një bankë. Është kjo një shënjë e kthimit të krizës?

Të gjitha shenjat tregojnë shërim: Në prill pas tre vitesh mungesë Portugalia u kthye në tregun e kapitaleve. Në maj vendi doli nga ombrella europiane e shpëtimit dhe në qershor qeveria portugeze bëri të ditur se do të heqë dorë nga kësti i fundit i kredisë ndihmëse të BE dhe FMN. Por tani pati një kthim mbrapa: Banka Espírito Santo (BES), banka private më e madhe në vend, kërcënohet nga kolapsi. Për hapjen e një banke të re dhe daljen nga kriza, qeveria i ka akorduar 4,4 miliard euro ndihmë bankës. Këto janë para nga paketa e ndihmës së BE, FMN dhe Bankes Qendore Europiane. Nga 12 miliard euro, 6,4 kanë mbetur ende pa u përdorur.

“Natyrisht që kjo është një goditje për Portugalinë, sepse i duhet të shpëtojë një bankë”, thotë për DW Holger Schmieding, kryeekonomisti i Berenberg Bank. Vendi nuk mund të përballojë këtë goditje: “E rëndësishme është që Portugalia ta zgjidhë shpejt dhe energjitikisht këtë problem. Në mënyrë që të mos ketë ndikim tek ekonomia e vendit.”

 

Do të ketë sërish krizë?

Problemet e perandorisë së bankës Espírito Santo po mbajnë në tension që prej muajsh financat dhe bankat portugeze. Në fund të muajit maj u gjetën parregullsi tek kompania bijë Dach-Holding Espírito Santo International (ESI). Një raport zbuloi se humbjet e kësaj kompanie arrinin shumën e 1,3 miliard eurove. Problemet financiare do të rregullohen nga kompania mëmë Banka Espírito Santo. Shumë kompani të familjes janë shkrirë. Disa ditë më parë u arrestua Ricardo Espirito Santo Salgado, kryebankieri i familjes, për pastrim parash dhe evazion fiskal. Familja është aksioneri më i madh i bankës BES.

Kryeekonomisiti i bankës private zviceriane Julius Bär, David Kohl, nuk beson se nga kjo zhvillim të mund të kthehet sërish kriza. “Këtu kemi një problem bankar shumë specifik dhe ka pak të bëjë me sistemin e krizës, që ka qenë prezent në Europë disa vite më parë.” Atëherë bankat e Irlandës dhe financat e shtetit ranë në një krizë të thellë pas kolapsit të tregut imobiliar. Shteti nuk mund të jepte një garanci prej 400 miliard eruosh, prandaj kërkoi ndihmë ndërkombëtare. Të njëtën gjë mund ta bëjë edhe Portugalia.

 

Nuk ka arsye për panik

“Probleme në banka të veçanta do të ketë gjithnjë”, thotë kryeekonomisti i Berenberg, Schmieding. Sipas e tij e rëndësishme është që të ndalohet që i njëjti problem të mos përfshijë banka të tjera ose të gjithë ekonominë. BES duhet të rregullojë problemet e saj, të vazhdojë normalisht funksionimin me emrin “Novo Banco” dhe të qendrojë në duart e aksionerëve aktualë. Në këtë mënyrë ata që kanë kurismet e tyre aty janë sigurtë dhe nuk kanë pse të frikësohen se mund t’i humbasin, shpjegon Schmieding.

Edhe kolegu i tij nga banka Julius-Bär nuk beson se shpëtimi i BES do të ketë ndikim në tregun fianciar. Në vitet e fundit Portugalia ka fituar dalëngadalë besimin në tregjet financiare. Sipas një raporti të fundit të agjencisë së vlerësimit Moodys, është rritur besimi për kreditim në vend. Vlerësimi i Moodys: Pasiguritë për Bankën Espírito Santo nuk duhet të kenë ndikim tek financat e shtetit. Portugalia gjendet në një situatë të qetë likuiditeti, vendi ka qasje tek tregu ndërkombëtar i kredive dhe ka reverza të mjaftueshme parash