Spartak Ngjela sjell në shqip filozofinë moderne

Vetëm filozofia do ta cojë drejt lumturisë, duke përshkruar atë rrugën që mendohet se është e gjatë përmes gjërave të thjeshta. Roger Scruton, e thotë lehtë këtë tek libri “Filozofia Moderne” i cili tashmë mund të lexohet në shqip në përkthimin e Spartak Ngjelës, botimet UETPRESS.

“Ky libër është një risi në botën intelektuale shqiptare, e cila ndihet se, deri më sot, nuk është lagur fare nga racionalizmi. Filozofia ende mbetet një fushë e parrahur metodikisht nëpër shkollat shqiptare të të gjitha niveleve, por kjo kuptohet se ka sjellë në elitën e shkolluar shqiptare një vakuum në funksion të idesë.

Libri që po i paraqitet lexuesit të kualifikuar shqiptar është një punim që argumenton nëpërmjet argumentave principalë, konceptet dhe çështjet kryesore të filozofisë moderne”, thotë Ngjela. Sipas tij, autori i paravendos këto çështje ashtu sikurse ato trajtohen në universitetet anglishtfolëse, dhe në 500 faqe na jep një strukturim të të gjithë filozofisë, ashtu siç ajo ka ecur, por e vështruar sipas optikës së filozofisë analitike.” Ajo çka krijon rëndësinë parësore të këtij libri është trajtimi për herë të parë në gjuhën shqipe i filozofisë analitike, e cila aktualisht është filozofia dominante në vendet anglo-sanksone dhe ato nordike. Në funksion të kësaj, autori e trajton të gjithë lëndën e ngjeshur të filozofisë tradicionale, nën gjykimin analitik dhe të detajuar sipas kuptueshmërisë analitike”, thotë Ngjela.

Vetë Roger Scruton ndjehet i lumtur që libri është dhe në gjuhën shqipe. Në parathënie ai tregon udhëtimin plot mbresa në Shqipëri. “Ishte privilegj kur u njoha edhe me përkthyesin e këtij libri, me të cilin diskutuam tema me interes të përbashkët, si – Kanti, Zoti, bukuria, statusi metafizik i subjektit njerëzor. U preka kur zbulova sa gjëra të përbashkëta kam me ata që kanë jetuar dhe vuajtur këtu. Mësova se babai i Z. Spartak kishte qenë i burgosur në vazhdën e spastrimeve të ‘sabotatorëve’ nga Enver Hoxha dhe Z. Spartak, i burgosur bashkë me të, – meqë bijve nuk u zihet besë – ashtu si nuk mund t’i zihej besë askujt në atë botë paranoje.

Z.Spartak kishte kaluar 15 vjet të jetës së tij në burg, nga mosha 28 në 43 vjeç. Megjithatë, qëndrimi i tij ishte i butë dhe pajtues, a thua se filozofia – ashtu si mua herë pas here, – edhe atij i kishte sjellë një puhizë faljeje, që fryn nga sfera e ideve të pastra. Mbase ishte e pashmangshme që Shqipëria – e tradhtuar tek Stalini nga spiunët tanë në Londër – të binte në duart e një krimineli aq të pamëshirshëm dhe të pafe si Hoxha”, shkruan Roger Scruton. Sipas tij, Shqipëria, e cila po merr veten nga dekada shtypjeje të dhunshme, ofron një shembull të papërsëritshëm për pjesën tjetër të Evropës.

“Ky është një vend ku të krishterë dhe myslimanë kanë jetuar për pjesën më të madhe të kohës në mirëkuptim, duke ndarë dashurinë e tyre për vendin dhe vullnetin për ta mbrojtur atë. Në varrezat e fshatit ata prehen pranë e pranë, me dallimet e tyre fetare të kandisura në simbole të vogla mbi gurët e varreve të tyre. Ky ishte një nga vendet e para në botë, ku identiteti kombëtar zëvendësoi fenë si burim të rendit shoqëror – një fakt i cili me siguri duhet të jetë burim udhëzimi se si t’i mbijetojmë një bote të re tensionesh fetare. Shqipëria ka vështirësitë e saj; por te të rinjtë pikasa shpresën dhe angazhimin që do ta futë këtë vend plotësisht në rrjedhën e jetës evropiane, një simbol i “Unitet në diversitet” që ka qenë tipar i kulturës tonë të përbashkët që nga Iluminizmi. Jam krenar që këtu librat e mi kanë lexuesit e tyre dhe që botëkuptimi im shumë anglez mirëpritet dhe pranohet me shumë dashuri”, shkruan Roger Scruton.